LogowanieZarejestruj się
News

Nowy konwerter X-SPDIF & karta PCI-e X-Hi dla PC od Matrix Audio

Podziel się na:
  • Wykop
  • Facebook
  • Digg
  • Google Bookmarks
  • Blip
Matrix

Szkoda, że od dawna nie mam żadnej budy ;-) Chętnie bym sprawdził ten interfejs @ PCI-e dla peceta, który dzięki komunikacji omijającej magistralę USB, może znacząco poprawić brzmienie z komputerowego źródła. Taki tuning to alternatywa dla wyspecjalizowanego PC, albo – właśnie – komponent wokół którego budujemy taki wyspecjalizowany komputer pod audio. Magistrala PCI-e pozwala na bezpośrednią komunikację z pamięcią oraz procesorem, nie ma żadnego współdzielenia, możliwych interferencji jak w przypadku magistrali USB. Pomyślimy ;-)

Drugi z zaprezentowanych ostatnio produktów to następca świetnego konwertera USB-SPDIF X-SPDIF 1 gen., który został u nas przetestowany. Konwersja cyfrowa często przynosi wymierny skok w zakresie SQ – pokazał to Matrix, pokazał to (na poziomie bardzo wyśrubowanym) M2Tech… można właśnie tak – to inna droga, przynosząca często zaskakująco pozytywnie efekty. W mojej opinii, taki konwerter potrafi zdziałać cuda, znacznie poprawiając brzmienie w porównaniu z samym USB. Gra u mnie SB Touch z mod. EDO wpięty via USB w konwerter M2tech-a (hiFace2) i to się znakomicie sprawdza. Taki tercet (dalej idzie sygnał koaksialem do rDACa) jako segmentowy streamer może swobodnie konkurować z bardzo drogimi, najnowszymi strumieniowcami.

Granie z USB na innym, lepszym poziomie

Parę słów na temat karty: Matrix X-Hi to kontroler, interfejs Audio USB na złączu PCI Express. Służy do precyzyjnego i wolnego od zakłóceń przesyłu sygnału audio USB do odbiornika cyfrowego lub przetwornika DAC. Posiada wyjście USB 3.0 oraz możliwość podłączenia zewnętrznego zasilania. Karta oferuje najwyższej jakości, wyizolowany przesył strumienia danych audio bez zakłóceń. To interfejs stworzony dla Hi-Fi, zaprojektowany został tak by zwiększyć jakość dźwięku, jaką możesz uzyskać z USB z komputera. Zwiększenie jakości przesyłu danych i znaczne zmniejszenie wpływu zakłóceń ze źródła zasilania, powoduje zmianę twojego komputera PC w wysokiej jakości źródło Hi-Fi. To niezależny kanał danych wykorzystujący precyzyjne zegary współdziałające z układem mostka USB 3.0 firmy Texas Instruments, które otwierają niezależny kanał danych dla strumienia USB Audio. Pomaga to ominąć sygnał ze sterownika USB zintegrowanego z płytą główną, unikając udostępnienia kanałów danych innym urządzeniom USB.

 

Zadbano o właściwe ekranowanie (obudowa), przy czym trzeba przemyśleć projekt dedykowanego audio PC – nie może to być super kompaktowy kadłubek, bo się karta nie zmieści, konieczne jest uwzględnienie montażu kart rozszerzeń. Warto zwrócić uwagę, że możliwe jest zastosowanie zew. zasilania.

To ostatnie, to właśnie coś, co pozwala ominąć „rafy” – mamy dedykowany sygnałowi audio interfejs, czysty, który mimo zastosowania USB (komunikacja z przetwornikiem) dysponuje podobnymi zaletami co opisywany (mocno entuzjastycznie) interfejs thunderboltowy TAC-2. Zasada działania jest tu identyczna – bezpośrednia komunikacja, brak interferencji z innymi urządzeniami, które współzawodniczą o dostęp do danych. Thunderbolt poza większą wydajnością, komunikuje się via PCI-e, nie ma tutaj mowy o jakimś wąskim gardle, nie ma mowy o opóźnieniach czasowych (jitter free). Tu, w przypadku tej karty, możemy oczekiwać tych samych korzyści. To robi różnicę!

Interfejs I2S może pracować w różnych trybach! Zdaje się, że to jedyne takie rozwiązanie na rynku konsumenckim 

Odnośnie zaś konwertera to: Matrix X-SPDIF 2 to nowa generacja znanego cyfrowego interfejsu X-SPDIF dla PC. Najnowsza wersja zachowuje świetną jakość poprzednika, odznaczając się przy tym dodatkowymi funkcjami w tym cyfrowym wyjściem koaksjalnym, optycznym, AES / EBU oraz I2S. Urządzenie obsługuje z powodzeniem sygnały PCM do 24bit/192kHz i DSD64 (DoP) na wszystkich złączach, zaś na porcie I2S PCM do 32bit/768kHz oraz DSD512! X-SPDIF 2 wykorzystując układ asynchroniczny XMOS U208. Jest to obecnie najbardziej zaawansowany interfejs audio USB klasy 2.0 na rynku. Urządzenie charakteryzuje się ultraniskim poziomem jittera, dzięki zastosowaniu bardzo dokładnego zegara femtosekundowgo. Z powodzeniem współpracuje z urządzeniami Windows, MacOS, jak i mobilnymi Android i iOS, na co pozwala możliwość podłączenia zewnętrznego zasilania. Układ XMOS i FPGA to nowa, 8-rdzeniowa jednostka przetwarzania sygnału cyfrowego. Jest to najbardziej zaawansowany interfejs audio USB klasy 2.0 dostępny na rynku. Od teraz Matrix pozwala podłączyć odbiorniki cyfrowe za pośrednictwem nowo dodanego portu I2S, dzięki czemu unikamy jakichkolwiek strat spowodowanych konwersją cyfrową.

 

Nowy Spartan to potęga, dodatkowo możemy liczyć na precyzyjne zegary oraz możliwość podpięcia jakiegoś liniowego zasilania (konwerter może pobierać energię ze złącza USB)

Bardzo chętnie sprawdzę u nas, jak się ten nowy konwerter X-SPDIF sprawdzi. Możliwe, że będzie okazja sprawdzić teoretycznie najlepsze, o największych możliwościach medium dla sygnału tj. interfejs I2S. Może się okazać, że w bardzo budżetowych realiach uda się zbudować coś, co gra lepiej od dowolnie drogiego DACa grającego z komputera via USB. Możliwości nowego Spartana są naprawdę imponujące, ta skrzynka może być wstępem do czegoś naprawdę wielkiego.

Obudowy od Pylon Audio dla Audio Physic! Brawo!

Podziel się na:
  • Wykop
  • Facebook
  • Digg
  • Google Bookmarks
  • Blip
pylonaudio_gora

Jakoś mnie to nie dziwi. Wystarczy popatrzeć na produkty Pylona, zobaczyć jak wykonane są ich kolumny, jak biegli w stolarce są ludzie z Jarocina. Są, bo mają doświadczenie niemałe (branża meblarska), są, bo ciągle inwestują, tworząc najnowocześniejsze zaplecze produkcyjne w naszym kraju, są, bo – kochają to co robią. Gratuluję całemu Zespołowi, bo taki kontrahent jak Audio Physic to najwyższa półka, to ktoś kto wymaga najlepszej, bezkompromisowej jakości. I Pylon, jak widać, potrafi zapewnić taką jakość. Jak wspomniał w rozesłanej notce, prezes zarządu, Pan Mateusz Jujka: „wysokie standardy produkowanych przez nas obudów oraz zestawów głośnikowych sygnowanych marką Pylon Audio przekonało firmę Audio Physic o podjęciu z nami długoterminowej relacji biznesowej.”

To ważne wydarzenie także ze względu na dalszą dywersyfikacje profilu – firma będzie osiągać zyski nie tylko ze sprzedaży swoich zestawów głośnikowych, będzie także zarabiać na produkcji komponentów, przy czym teraz będą to trwałe, wieloletnie umowy ze znaczącymi producentami audio. To inny poziom, przynoszący nie tylko profity, ale właśnie budujący relacje w całej branży. Pamiętam początki, pamiętam jak przed siedmioma laty Pylon startował. Z tej perspektywy, to co udało się osiągnąć, to o czym wspomniałem powyżej, pokazuje jak wielki sukces udało się osiągnąć. Rozpoznawalność marki w Polsce to jedno, drugie to tworzenie sieci partnerów oferujących kolumny z Jarocina w całej Europie i poza nią stanowi najlepszy dowód na to, że Pylonowi nie grozi stagnacja, zamknięcie się w jakiejś regionalnej niszy. Dzięki szerokiej ofercie komponentów, które – jak widać – spotykają się z uznaniem i zainteresowaniem czołowych, zagranicznych wytwórców, można będzie de facto uniezależnić się od bieżących wahań, od bieżącej koniunktury (mam tu głównie na myśli lokalne uwarunkowania)…

Co dalej? Dobre pytanie. Na razie mówimy o specjalizacji, o kolumnach głośnikowych, samych głośnikach (własne konstrukcje) oraz umiejętnościach związanych z obróbką drewna, z lakierowaniem (bardzo duże możliwości w tym względzie) etc. To określony segment rynku audio. Ciekawe, czy firma będzie chciała, bazując na zbudowanej przez siebie rozpoznawalności, uznaniu dla marki, pójść dalej? Własna elektronika? A może własne słuchawki? Słuchawki to obecnie najszybciej, najmocniej rozwijany w branży audio temat, to coś, co daje ogromne pole do popisu. W naszym kraju, póki co, nikt nie wypromował konstrukcji, które zyskałyby uznanie na zewnątrz (vide rumuńskie Meze). Ogromny popyt, chłonny, globalny rynek oraz wielkie wyzwania technologiczne (nowe technologie oraz nowe materiały adaptowane w pierwszej kolejności właśnie w słuchawkach) to prawdziwe wyzwanie.

Myślę, że Pylon nas jeszcze nie raz zaskoczy…

R.I.P iPod, R.i.P

Podziel się na:
  • Wykop
  • Facebook
  • Digg
  • Google Bookmarks
  • Blip
Zrzut ekranu 2017-07-28 o 10.30.45

Stało się. Ostatnie iPody (nie wliczamy Touch’a, będącego w praktyce iPhone’em bez modułu komórkowego) Nano oraz Shuffle zniknęły wczoraj wieczorem z oferty Apple On Line Store. To koniec pewnej epoki, której symbolem był właśnie iPod. Przenośny odtwarzacz audio, który zrewolucjonizował branżę. Który doprowadził do uwolnienia muzyki i to w dosłownym tego słowa znaczeniu. Zapełnienie pamięci kilkunastoma tysiącami piosenek, tysiącami albumów… tak, iPod doprowadził do tego, co dzisiaj stanowi główny kanał dystrybucji – nie płacimy za utwór, nie płacimy za album, płacimy za dostęp. Początek był legalny inaczej (pamiętacie Napstera, prawda?), ludzie pobierali całe dyskografie skompresowane stratnie, by następnie zapełnić pamięć w swoim odtwarzaczu przenośnym. Ten nie musiał być iPodem i często nie był, ale to właśnie iPod przyczynił się do rewolucji, do popularyzacji muzyki z pliku, do radykalnych zmian w całej branży. Na początku minionej dekady nośnikiem była płyta CD, muzykę sprzedawano, muzyka to było coś fizycznego, do kupienia w sklepie. Wszystko zmieniło się za sprawą małego, białego pudełka, które zawładnęło rynkiem na kolejne 10 lat, aż do chwili, gdy najpopularniejszym sposobem odtwarzania stał się strumień, słuchanie wprost z sieci.

Nie ma iPodów, ostał się tylko …Touch. A to iPod tylko z nazwy w sumie, bo to taki  iPhone po taniości i bez modułu

Internet pozwolił na nieskrępowany dostęp do muzyki, pozwolił zapełniać pamięci odtwarzaczy mobilnych, zmienił zasadniczo sposób korzystania i dystrybuowania. Dzisiaj jesteśmy w zupełnie innym miejscu, przy czym nie zapominajmy o tym, co stanowiło wstęp do wspomnianego uwolnienia muzyki… bez iPoda, bez iTunes nie byłoby tego wszystkiego. Kupowanie muzyki z pliku zastąpiło dzisiaj strumieniowanie jej wprost z serwera, nie kupujemy już albumów (ogromny spadek udziału wirtualnych kramików, w tym wspomnianego iTunes) – wystarcza nam dostęp do nich za pośrednictwem usług. To właśnie rewolucja, a u jej początków widzimy właśnie iPoda. Można zatem zrozumieć decyzję Apple o zakończeniu sprzedaży odtwarzaczy audio, bo dzisiaj bez dostępu do Internetu… no właśnie, nie ma dzisiaj miejsca dla urządzeń bez sieci. Odtwarzanie bibliotek zgromadzonych lokalnie to już przeszłość. Rozumie to Apple i według mnie decyzja o zaprzestaniu produkcji iPodów Nano i Shuffle (niecałe dwa lata temu zrezygnowano z oferowania Classic-a) to zwiastun poważnych zmian w zakresie dystrybucji audio w iTunes. Apple Music to kluczowa dla firmy usługa, to coś co ma stanowić główny, a z czasem jedyny sposób dostarczania treści. Czy to oznacza koniec wirtualnego kramiku z muzyką, jaki znamy? Raczej jego poważną przebudowę. Myślę, że jedyne co może uratować downloady to znacznie lepsza jakość oraz ekskluzywne dodatki i pewnie w tym kierunku to pójdzie. Zwiastuje to też bardzo poważną przebudowę aplikacji iTunes, która obecnie jest… całkowicie przestarzała, nie odpowiada wymogom teraźniejszości. Pisałem o tym już wcześniej, przypomnę i napiszę to jeszcze mocniej…

 

Tak to było… pierwsza reklama telewizyjna z iPodem (2001)

Nie ma sensu oferować aplikacji, która powstała właśnie w celu gromadzenia treści multimedialnych lokalnie, która zbudowana była (i jest) wokół gromadzenia na nośniku plików w bibliotekach, z których to bibliotek korzystaliśmy m.in. mobilnie, użytkując na co dzień iPoda (albo inne urządzenia iOS, ale odtwarzaliśmy z pamięci tego urządzenia, nie z sieci). To relikt przeszłości. Stąd oczekiwana radykalna przebudowa tej aplikacji oraz jak wyżej całego kramiku. Dzisiaj najważniejsze jest Apple Music. Twój osobisty odtwarzacz to oczywiście iPhone, może być jeszcze (zamiast Shuffle, szczególnie w autonomicznym scenariuszu użytkowania) Apple Watch, a w domu za moment iPoda zastąpi HomePod (tak, rozumiem skąd ta nazwa, ale mogli się bardziej wysilić). To właśnie inteligentny głośnik z bezpośrednim dostępem do strumieni Apple Music (i raczej tylko Apple Music, co może dla wielu stanowić barierę… chyba że Apple wprowadzi nowe atrakcje do swojej usługi, w tym lepszą jakość) zastąpi wszystkie doki, głośniki ze złączami dla urządzeń iOS, a amplitunery, wzmacniacze – w ogóle całe audio – zamiast portu USB dla iPoda (stały element wyposażenia, praktycznie w każdym klamocie występujący) będzie oferowało AirPlay, względnie inny protokół bezprzewodowy, który da się pożenić z naszą elektroniką, także tą jabłczaną elektroniką (np. Chromecast). Za moment znikną z rynku ostatnie elementy, które kojarzymy z fizycznym przechowywaniem (w pamięci) muzyki. Pozostanie nisza, niszy, czyli audiofilskie DAPy, które na marginesie coraz częściej są usieciowione, pozwalają odtwarzać muzykę z usług streamingowych, strumieniować ją ze zdalnych serwerów.

Ikony

iPod to nieco ponad półtorej dekady rynkowej egzystencji, przy czym pierwsza dekada XXI wieku to czas jego ogromnej popularności, kiedy to stał się ikoną, symbolem wspomnianego uwolnienia muzyki. Był to pierwszy produkt nowego, odrodzonego z popiołów Apple pod wodzą Jobsa, firmy, która stała się najpotężniejszą korporacja w branży IT i jednym z najpotężniejszych przedsiębiorstw w skali globalnej. Na początku tej drogi był właśnie iPod. Było iTunes. Pamiętajmy o tym.

R.I.P iPods, R.I.P

PS. Mój ulubiony iPod Video wyzionął ducha jakiś czas temu, pamiętam ogromne wrażenie jakie zrobił sprowadzany, pierwszy model… pamiętam te dziesiątki tysięcy empetrójek, pamiętam jak to szło na modemowym łączu, pamiętam splątane (standard) „pchełki”, pamiętam jak najlepszy, kwadratowy Nano zanurkował mi w morzu i co to była za tragedia, pamiętam jak przyjemnie było zadokować grajka na dopiero co wyciągniętym z pudełka głośniku od Apple (tak był taki, świetny głośnik, był… teraz będzie HomePod), pamiętam pierwsze słuchawki blutetoothowe (nie pamiętam producenta, ale tragedia) sparowane z Touchem (no ale jw to w sumie nie iPod, prawda), wreszcie pamiętam, że Zeppelin z pierwszym oprogramowaniem fatalnie sobie radził w sieci, ale z docka (30 pinowego) można było, między innymi za pośrednictwem iPodów, grać muzykę bez żadnych problemów, od razu, bez żadnych hokus-pokus. Ehhh…

PPS. Wypadły z oferty modele 16/64GB Touch’a. Jest „nowy” 32GB, a 64 zastępuje 128GB… raczej nie wydaje mi się, żeby ten produkt doczekał się jakiejś aktualizacji, pewnie zniknie w przyszłym roku definitywnie z oferty.

Tidal 2.0. Mobilna aplikacja przebudowana. Czekamy na wersję PC/Mac

Podziel się na:
  • Wykop
  • Facebook
  • Digg
  • Google Bookmarks
  • Blip
20170720_221554000_iOS

Zmiana jest na tyle poważna, że warto coś o niej więcej napisać na łamach. Tidal był (słusznie) krytykowany za mocno niedopracowany, dość chaotyczny interfejs i delikatnie rzecz ujmując brak wizji. Zmiany, jakie wprowadzano do aplikacji niewiele zmieniały. Inni zrobili to, co by tu dużo nie mówić, dużo lepiej (chyba najsensowniej wygląda to w Spotify, całkiem nieźle w Deezerze, a Apple ciągle szuka, ostro majstruje, na razie efekt jest wg. mnie mocno taki sobie). Nowa odsłona to całkowita przebudowa interfejsu, a cała idea zasadza się na szybkim, czytelnym dostępie do tego, co najważniejsze. I faktycznie (pomijając kwestie estetyczne – to wymaga moim zdaniem polerki) jest dużo lepiej, sensowniej. Zamiast rozwijanego menu ala komputer, zamiast zaszytego mocno dostępu do podobnych wykonawców, do informacji o artyście / materiale, mamy wszystko co trzeba dostępne na jednym panelu. To ma sens. Ma też sens przewijany, trójpanelowy ekran odtwarzania. W mobilnej aplikacji TRZEBA korzystać z możliwości, jakie oferuje sprzęt wyposażony w ekran dotykowy, NIE MOŻNA stosować rozwiązań rodem z komputera obsługiwanego myszką, gładzikiem… Tidal 2.0 zrywa z niespójnym, przeładowanym (dotarcie do treści zajmowało stanowczo za dużo czasu) UI.

Na tablecie

Miałem cichą nadzieję, że wraz z takimi, istotnymi zmianami zadebiutje to, na co wielu użytkowników czeka… pliki Masters, hi-resy, a wraz z nimi dekoder softwareowy MQA, który na razie działa wyłącznie na komputerach (w aplikacji, przez web panel nie działa). Cóż, widać wymaga to więcej czasu, trzeba uzbroić się w cierpliwość. Szkoda. Tidal musi to wprowadzić jak najszybciej, jeżeli chce powiększyć w istotny sposób bazę użytkowników – w końcu to jeden z tych elementów, który wyróżnia go na rynku usług streamingowych. Mimo sporych nakładów, wielkiej determinacji (MQA, integracja w ROONie, umowy z opami, wprowadzenie jako opcja w wielu firmowych aplikacjach sterujących sprzętem audio etc.) Tidalowi nie udaje się przebić, baza użytkowników jest w porównaniu z liderami niewielka (nie ma obecnie precyzyjnych danych, Tidal ich nie podaje – a nawet pojawiły się informacje że zamiast 3 mln… dane z końcówki 2016 roku… realnie jest tylko 30% tej liczby, tj. 1 mln aktywnych subskrybcji!), wręcz niezwykle mała. Porównajmy to do takiego Spotify z ponad 50 milionami, czy Apple z 21 milionami, czy nawet 4-5 milionami francuskiego Deezera.

Tak, czy inaczej, zaproponowane zmiany idą w dobrym kierunku. Tu jest potrzebna praca u podstaw, że tak powiem. Nie da się, nawet mając najlepsze intencje, ciekawe pomysły dotyczące współpracy z artystami (w końcu, to właśnie Tidal nazywany jest platformą stworzoną przez artystów dla artystów), wprowadzenie hi-resów z patentem na takie strumienie (MQA) nie zastąpi wygody nawigowania, wygody obsługi oraz atrakcyjności tego, co właśnie jest łącznikiem… aplikacje muszą być bez zarzutu, muszą się podobać, muszą się sprawdzać w codziennym użytkowaniu. Bez tego wszystkiego, zwyczajnie nie da się osiągnąć sukcesu. Tidal ma możliwości, których nie mają inni. Od teraz może w udany sposób łączyć muzykę, wideoklipy, dużą bazę informacji (są naprawdę na poziomie, bardzo warto) wreszcie bezpośredniego kontaktu z ulubionymi wykonawcami (koncerty / bilety oraz social media) i jedyne, co pozostaje, to polerka oraz (jak wyżej) wprowadzenie hiresów do mobilnej aplikacji. To, że raczej nie uda się osiągnąć poziomu, takiego jakim może poszczycić się Spotify jest oczywiste… w końcu za lepszą jakość tutaj się dodatkowo płaci, a cena jest najistotniejszym elementem oferty… generalizując. Jak komuś streaming stratny, albo (nawet) coś poszatkowane reklamami wystarcza do szczęścia to proszę bardzo (i takich konsumentów, nie oszukujmy się, jest większość). Dla tych, którzy mają inne potrzeby jest (póki co) Tidal HiFi. Nie jest i nie będzie to zupełnie niszowy Qobuz, tu także nie mam co do tego złudzeń. W przypadku tego ostatniego mamy do czynienia z bardzo kosztownym, choć niezwykle bogatym treściowo, abonamentem łączącym stream i pobieranie plików ze swobodą korzystania z nich poza aplikacją dostępową.

Na telefonie

Także trzymajmy kciuki za Tidala, bo na razie nic nie wskazuje, że będzie alternatywa. Chyba, że… pisałem o tym, przy okazji jabłczanego HomePoda (głośnik bezdrutowy – premiera grudzeń 2017) oraz AirPlay’a 2. Kto wie, czy Apple nie postanowi walczyć z liderem (Spotify) za pomocą strumieni o jakości płyty CDA, a może i lepiej (niebawem krótki artykuł od ludzi zajmujących się przygotowaniem plików na potrzeby iTunes… parę bardzo, bardzo ciekawych, wymownych rzeczy się dowiedziałem). To raz. Deezer też coś kombinuje, ale chyba bez przekonania (Elite). To dwa. A trzy to Spotify, które pracuje nad wprowadzeniem jakości bezstratnej, przy czym nie będzie to prawdopodobnie dodatkowa opcja, a coś z zupełnie innej beczki. Ciekawe w jaki sposób to zaoferują. Bardzo ciekawe. Poza aplikacją mobilną jest jeszcze (wymagająca modyfikacji) aplikacja komputerowa, oferująca obecnie najbardziej rozbudowaną funkcjonalność (Masters). Tam nie tylko przydadzą się zmiany takie, jak wprowadzone do wersji dla smartfonów i tabletów, ale także coś, co pozwoli na dużo lepszy, bardziej rozbudowany i atrakcyjniejszy w formie dostęp do strumieni o najlepszej jakości. Możliwość nawigowania w różny sposób (wytwórnie, wydania, parametry pliku), rozbudowane opcje dla krzemu (przetworniki C/A) oraz – dodatkowo – jakieś własne rozwiązanie, własny protokół, podobny do tego, który oferuje Spotify (Spotify Connect). Przy czym to ostatnie w bezkompromisowej formie. Cóż, zobaczymy, co wprowadzą do komputerów, czy będzie to głównie UI, czy może przebudowa będzie głębsza…

Poniżej więcej zrzutów ekranowych z iPada / iPhone z krytycznym opisem (premierę miały wersje zarówno dla iOSa, jak i Androida):

» Czytaj dalej

Origami audio ;-) Encore mDSD czytaj USB DAC za grosze

Podziel się na:
  • Wykop
  • Facebook
  • Digg
  • Google Bookmarks
  • Blip
20170710_095405979_iOS

Przyjechał i od razu zjednał sobie moją sympatię. Przedwczoraj była mowa o ultra-endach, to dzisiaj dla odmiany mamy coś z zupełnie innej beczki, z przeciwległego brzegu oferty dla miłośników dobrego brzeminia… to produkt low-price audio. Nie low-end, bo patrząc na specyfikację, możliwości tego „pena”, wyraźnie widzimy, że niczego tutaj nie brakuje, a nawet jest coś ekstra (konwerter cyfrowy USB/(SPDIF)Toslink oraz prawdziwie wyczynowa obsługa hi-resów). Nie dziwię się, że Francuzi z Qobuza zachwycili się tym maluchem, tam (wiecie) bardzo lubią produkty wycenione bardzo rozsądnie (świetne oceny zbierały u niech Korgi), jednocześnie oferujące ponadprzeciętne możliwości. Co prawda nie mamy tutaj najnowszych kości C/A (jest ESS Sabre 9010K2M), ale upichcono z tego, co na płytce mocarnego zawodnika, bo interfejs USB działa na kości XMOS i jw. jest jeszcze konwersja C/C co rozszerza możliwości tego grzdyla. To USB DAC, co oznacza że pobiera energię z transportu. Na szczęście nie ma wyśrubowanych wymagań w tym względzie (ważne, bo jest iOSo lubny, a tam za duży drain power to komunikat i koniec kozaczenia, koniec zabawy). Plus, minus 20mA. W przypadku ultrabooka będzie to prawie niezauważalne, w przypadku handhelda zależy czy tablet, czy telefon. Tak czy inaczej można spokojnie pożenić z kieszonkowym komputerem.

Bardzo podoba mi się sposób, w jaki producent zaoferował swój produkt nabywcy. Bardzo. Pudełko niczym tytułowe origami odsłania najważniejsze informacje nt. sprzętu, widzimy z czym i jak podpinać, jak obsłużyć, skąd pobrać, jakie parametry to, to ma, a wszystko czytelnie rozrysowane na wew. i zew. stronie opakowania. Proste, skuteczne, sensowne rozwiązanie, w końcu z definicji nikt papierków dołączanych do produktu nie czyta, a tu mimochodem zapoznać się, zapozna i już wie. Mocno podkreślono obsługę DSD, co w tak budżetowym rozwiązaniu zasługuje na podkreślenie, szczególnie że nie jest to tylko obsługa dodana przy okazji, a konkret (DSD64/128), w pełni wspierany przez umieszczone na PCB układy. Na wyjściu analogowym w formie mini jacka nie tylko podepniemy jakieś słuchawki (sprawdzimy, czy także te trudniejsze), ale bez żadnych problemów aktywne monitorki (wspomnę jeszcze o nowych Fosteksach… tak, tak słuchawkowy Fostex wchodzi w kolumny moi drodzy, aktywne), jakiegoś DACa (optyk), ampa (dopasowali wyjście do różnych okoliczności… podobno). Dzięki DSD (DoP) będzie można via ROON z użyciem DSP wymusić granie wszystkiego jak leci w konwersji 1 bitowej. Fajnie. Fajne jest też to, że maluch da się bezproblemowo pożenić z Androidem/iOSem (via adapter CCK). To też sprawdzę, szczególnie że w zanadrzu czai się prawdziwa petarda ściśle powiązana z możliwością współpracy z jabłczanymi handheldami. Niebawem duży wpis o tym na HDO.

Konkretnie i na temat :) Niech inni biorą przykład jak można skutecznie zaaplikować niezbędne, użyteczne info nabywcy audioklamota. Bardzo!

Plastik fantastik? A gdzie tam, jest metalowe body, solidna konstrukcja, trochę to pękate (bo i konkret na płytce PCB siedzi), nawet jakąś regulację poziomu dali. Ta regulacja wygodą nie grzeszy, ale mniejsza, ważne jest to, że ten maluch może nam zapewnić obsługę plikowego audio, obsługę hi-resów na poziomie dużo lepszym* od wielu konkurencyjnych rozwiązań w zbliżonej cenie (gdzie zazwyczaj jest 24/96, nie ma DSD itp. rzeczy). Tak, mam tu na myśli m.in. bardzo fajne ważki, tj. Dragonfly’e Audioquesta. Testowaliśmy u nas pierwszą generację i wnioski były takie, że to świetne pod laptopa rozwiązanie, że stanowczo za drogo (Audioquest poszedł po rozum do głowy i obecna wersja czarna oraz czerwona wyceniona jest już znacznie bardziej rozsądnie). Mieliśmy także wiele innych USB DACów, teraz gra u nas nieco droższy iFI Nano LE i generalnie ten kierunek rozwoju PC Audio bardzo sobie chwalimy (ma to sens, także pod kątem popularyzacji lepszego brzemienia wśród osób, które nie mają najmniejszej ochoty wydawać średniej krajowej na klamoty). Encore mDSD wpisuje się w ten segment i to od razu na zasadzie „za mniej, ale więcej”. Doceniamy takie coś, bo w niewielkim budżecie zrobić coś dobrze to zawsze wyzwanie, to sztuka. Sprawdzimy na ile się Encore udało tym razem. Pamiętam ichnie słuchawki, które do nas trafiły, które przetestowaliśmy na HDO. To był już typowy low-end, ale też użyteczna, nie tandetna, całkiem sensowna propozycja dla kogoś, kto chce zapłacić „dyskontowo” za efektor.

 

mDSD (w detalu 499zł):

Słuchawki, głośniki, DACzki, amplitunery A/V i co tam jeszcze…

Regulacja poziomu realizowana fizycznie (w Audioquestach jest 64 stopniowa, przy czym w oprogramowaniu odtwarzającym sterujemy). Okazuje się, że żaden pic na wodę fotomontaż, a użyteczna wielce sprawa.
Szeroka regulacja, można zarówno z trudnymi (nausznikami), jak i IEMami pożenić i sterować z DACa. Opcja dla aktywnych kolumn? Takoż. Fajnie!

Micro dioda LED informująca o tym, czy leci PCM, czy może DSD jednak

A tak to wygląda w środku…

 

* USB: PCM 32/384 oraz DSD 64/128 DoP, via optyk 24/192 & DSD64 DoP

PS. Testuję właśnie coś, co zmienia reguły gry. Definitywnie. Chodzi o software. Niebawem dłuuuugi wpis z bardzo rozbudowaną fotogalerią. Rewelacja. Bez dwóch zadań. Rewelacja!

PPS. Wspomniany Qobuz pracuje mocno nad wprowadzeniem, jak zapowiadali, swojej oferty streamingowej w Polsce. Ma być w wakacje. Mają jeszcze plus, minus sześć tygodni na to. Czekamy!

Słuchawkowe high-endy przebijają sufit. Susvara? 30k! iLCD4? Ponad 10k!

Podziel się na:
  • Wykop
  • Facebook
  • Digg
  • Google Bookmarks
  • Blip
4500x2500-3

Tak sobie patrzę na to i się zastanawiam dokąd nas to zaprowadzi. Kiedyś high-end nie był oderwany od realiów, to znaczy był drogi, jasne, ale jednak w granicach zdroworozsądkowych. Mówimy o słuchawkach, nie o zestawach głośnikowych, wyczynowej elektronice – mówimy o czymś, co właśnie stanowiło do niedawna alternatywę dla arcydrogiego toru opartego na zestawie kolumnowym. Można było za 10-20% wartości takiego z absolutnie najwyższej półki, kupić najlepsze na rynku słuchawki. Pomijam Orfeusze, które były wyjątkiem potwierdzającym to co powyżej. Cóż, czasy mamy inne i dzisiaj systemy za parę milionów prawie nikogo już nie dziwią (mnie nadal dziwią), w przypadku słuchawek obserwujemy podobny trend. Oderwanie od realiów i gwałtownie rosnące ceny (tego, co okupuje szczyty katalogu wielu specjalistów z branży).

To drzewko „genealogiczne” ładnie pokazuje ewolucje ortodynamików HiFiMANa. I coś jeszcze. Tak, rosnące ceny…

Już nie high-end, a ultra-end. Nowe orto Susvara

A tu nowy wzmak EF-1000

Elektrostaty z elektrownią. Shangri-La. Pretensjonalne to trochę. Cenowo przebija sufit

W przypadku ortodynamików Susvara mamy coś (znacznie?) powyżej HE-1000, o których przeczytacie w przyszłym tygodniu, to coś dużo powyżej, bo same słuchawki wyceniono na 29 900 złotych. Trzydzieści tysięcy bez wzmacniacza. Ten zresztą też się pojawił w ofercie. Dedykowany. EF1000 ma być idealnym partnerem dla tych high-endów i całość swobodnie zamknie się sumą 50 000zł. A to jeszcze nie wszystko, bo będzie można zakupić niebawem elektrostatyczny model HiFiMANów z setem na bańkach 300B za … bo ja wiem… 60… 70 tysięcy złotych? W przypadku wzmiankowanego Sennheisera ultradrogi Orfeusz był i jest produktem pokazowym, takim „co to można zrobić, bez liczenia się z kosztami, bezkompromisowo”. Wyjątkowym. Zastanawiam się jak do tego odnieść najnowsze produkty HiFiMANa? HE-1000 są drogie, tak, ale do niedawna te 10-20 maks. tysięcy stanowiło nieprzekraczalną granicę. Jak widać, już nie stanowi. Co więcej, patrząc na obecny katalog widzę pewną prawidłowość. Produkty za kilka tysięcy. Dotyczy to także nowych IEMów. Złote RE-2000 to 2000$. Zbieżność raczej nieprzypadkowa.

LCDi4. „i” w nazwie oznacza, że zamiast militarnego kuferka z wielkimi planarami w środku, dostaniecie małe tekturowe pudełko z tym, co powyżej…

Właśnie. IEMy. Pamiętacie opis wrażeń ze stoiska Audeze na IFA 2016Pokazali tam wtedy jeszcze prototypowe iSine 10/20, planarne dokanałówki. Grało to nieprzeciętnie, wyraźnie inaczej od wszystkich znanych mi konstrukcji tego typu (doków), firma podała ceny i te choć wysokie, mieściły się w rozsądnych ramach – tu płaciło się za oryginalną, niespotykaną gdzie indziej, zminiaturyzowaną technologię ortodynamiczną, zamkniętą w ultramobilnej formie. Tak było. Audeze postanowiło iść za ciosem i „budżetową” serię uzupełnić modelem wyczynowym. Za 2500 dolarów. U nas będzie to pewnie 11 a może nawet 12 tysięcy. Owszem kojarzymy FADa z jego superdrogimi dokami, owszem kojarzymy kilka modeli A&K też drogich, ale to co powyżej wyraźnie pokazuje trend, trend z coraz to droższymi produktami, które już zostały określone jako nowe zjawisko. Ultra-end. Pytanie tylko po co? Bo ludzie, dla których jakość jest istotna, zazwyczaj potrafią racjonalnie podchodzić do kwestii związanych ze sprzętem audio. Owszem, są w stanie wydać niemałe pieniądze, ale potrafią też ocenić to, co OTRZYMAJĄ w zamian.

Mam spore wątpliwości, czy droga jaką podąża tutaj branża, nie jest dla tej branży zgubna. Ludzie zaczynają (przy tej skali) wątpić w to, co z pudełka i wiecie co? Kompletnie im się nie dziwię. Zaczyna się robić dziwacznie, kiedy produkty bardzo dobre „wypierane” są przez… bardzo drogie. Mogą być świetne, ale zwyczajnie nie są warte pieniędzy, które wołają. To oderwanie od realiów, od tego, co podpowiada rozsądek. Tak, można oferować towary luksusowe, których wartość zasadza się wyłącznie na tym, że są… właśnie… drogie, ale w audio (chyba?) nie o to chodzi. Droga do perfekcji, progres, high-fidelity to subiektywny stan, ale jednocześnie (realne) dążenie, które wykracza poza kalkulacje biznesowe, do niedawana wręcz stało w opozycji do droga marka, do droga obudowa, do wodotryski. Kwintesencją była dobra inżynieria, świetne rezultaty (pomiary), innowacyjne know-how etc. Tak było, a jak jest? Teraz liczy się coś innego. Stworzenie urządzenia, które będzie wyposażone w ileś tam drogich lamp nie czyni automatycznie tego urządzenia wybitnym (brzmieniowo), a więc takim, które w najważniejszym aspekcie tłumaczy (broni) wysokie koszta nabycia. Zresztą tu nawet nie chodzi o to co w pudełku, tylko o mnożnik, który zaczyna nam niebezpiecznie nabijać takie marże, że właściwie nie ma nad czym i o czym dyskutować. To w końcu nie rakiety, a nawet nie leki (badania). To sprzęt do odtwarzania muzyki.

Susvara to zerwanie z nazewnictwem liczbowym na rzecz słów, które mają działać, oddziaływać na wyobraźnie nabywcy. To zabieg. Z pewnością te słuchawki to zwieńczenie długiej drogi jaką przebył HiFiMAN. Dobrze pamiętam HE-6, pamiętam świeżo HE-1000 i modele niżej pozycjonowane w ofercie. Dojrzałość (brak toporności pierwszych produktów choćby) jaką charakteryzowały się tysięczniki mówi wiele o tym, co to była za droga. Tyle, że tutaj mowa jest o słuchawkach będących alternatywą (ale nie cenową! Właśnie nie!) dla świetnego, high-endowego toru stacjonarnego opartego na kolumnach głośnikowych. Zamiast. Obok. Nieważne. Ważne, że płacimy za efektor w postaci nauszników tyle, co za wyczynowe kolumny. Nie wysokiej klasy, a najwyższej klasy (choć i tu widać od dawna wspomniany pochód w stronę kosmicznych cen – kilkaset tysięcy to wcale nie jest ostatnie słowo branży, wcale). Czyżby więc słuchawki awansowały? Czy stały się równie dobrym, albo nawet lepszym sposobem na reprodukcję dźwięków w warunkach domowych? Oceńcie sami. Ja mam wyrobioną opinię na ten temat.

Oto, jak je opisano w nadesłanych materiałach prasowych:

Membrana zainstalowana w SUSVARA jest jeszcze lepsza niż ta, z której skorzystano przy budowie obsypanych nagrodami HE-1000. Zniekształcenia jakie generuje znajdują się poza skalą pomiarową nawet najczulszych urządzeń. Swój najnowszy przetwornik producent określił mianem „zero distortion driver”.Poza ultra cienką membraną ważną rolę w całości odgrywa napylona na nią cewka o grubości mniejszej niż jeden mikrometr. Zapewnia to super szybką reakcję membrany na impuls prądowy, co przekłada się na dźwięk porównywalny tylko z naturalnymi wrażeniami słuchowymi. Słuchawki wyznaczają zupełnie nowy standard rozdzielczości, szybkości i poziomu otwartości dźwięku.

Nowe magnesy okalające membranę z napyloną cewką pozwalają na minimalizowanie negatywnych odbić generowanego dźwięku. Skonstruowano je w technologii przypominającej rozwiązania stealth pierwszy raz użyte w bombowcu F117, tak aby był on niewidzialny dla fal radarowych. Podobny cel przyświecał konstruktorom magnesów w SUSVARA – tak aby były one „niewidzialne” dla fal dźwiękowych, które są generowane przez ultra cienką membranę*.

Opatentowane maskownice „window shade” – rozwiązanie znane z HE-1000. System metalowych maskownic zewnętrznych, których zadaniem jest tłumienie odbić dźwięku wydobywającego się ze słuchawek. Dzięki redukcji niechciany dyfrakcji praktycznie zlikwidowano odgłosy przepływającego przez szczeliny powietrza oraz wszelkie niechciane odgłosy z tym związane.

Hybrydowe nausznice – asymetryczne nausznice łączące skórę z poliestrem w kształcie dopasowanym do fizjologii ludzkiego ucha. Zakrywają w całości małżowiny i opierają się bezpośrednio o skórę głowy co w połączeniu z otwartą konstrukcją gwarantuje komfortowy odsłuch na wiele godzin. Poliestrowy materiał został zastosowany w celu uzyskania jak najwyższej rozdzielczości dźwięku.

Pałąk ze stopu rzadkich i bardzo lekkich metali – za wygodę odpowiada specjalnie opracowana struktura łuku, pałąk na głowie opiera się na perforowanym pasie z naturalnej skóry dla lepszego odprowadzania ciepła, obudowa przetworników fornirowana naturalnym drewnem.

To wszystko w cenie, jw. 29 900 złotych.

* …trochę na lotnictwie się znam, wojskowym. Publikowałem swego czasu w Armii. Porównanie obu tych rzeczy ma wyłącznie charakter marketingowy, bo obie te rzeczy NIE MAJĄ ZE SOBĄ NIC WSPÓLNEGO. Absorbery fal radarowych, specjalne powłoki, dodatkowo konstrukcja zoptymalizowana (odpowiedni kształt płatowca, w przypadku F117 dobrany w jedyny możliwy ówcześnie sposób, dla minimalizacji odbić w kierunku wrogiej stacji radiolokacyjnej) nie mają nic wspólnego z magnesami w najnowszych, flagowych HiFiMANach. Analogia jest tutaj mniej więcej taka: my też chcieliśmy coś „ukryć”, „zminimalizować”. Tyle. Nawiązanie do F117 przypomina mi podobny zabieg iFI Audio (tam w materiałach mamy francuskiego Rafale). Cóż, jw. trochę się na tym znam i mówiąc delikatnie: nie kupuję tego.

 

A co z LCDi4? No przecież to LCDeki są! Serio? No niby tak, tylko w formie dousznej, czytaj przenośnej. Przenośne słuchawki wyczynowo-high-endowe? Czy to nie jest oksymoron? Czy nie ma w tym jednak przesady? Nie wiem, ale rozsądek podpowiada mi jedno – poza domem (bo chyba taki jest cel noszenia IEMów?) trudno o skupienie, trudno o warunki optymalne dla całkowitego zatopienia się w dźwięku. No dobrze, pal licho warunki, w końcu może to być coś, co zabierzemy do limuzyny z szoferem, do prywatnego jet-a. Ok, wtedy faktycznie możemy zanurzyć się w tym, co oferują te słuchawki, przy czym to nadal są doki, nietypowe doki. Mobilne słuchawki, słuchawki przenośne, przy czym w przypadku słuchania na wynos dość specyficzne, bo osobliwe (wygląd) oraz trudne (ergonomia, otwarte/wyzwanie dla otoczenia). Za co więc płacimy? Za nawiązanie do serii LCD oczywiście. Bo iSine (nawet 10, nie mówiąc o 20-kach) wg. mnie w kompletny, pełny sposób pokazują w czym rzecz, oferując dźwięk nieIEMowy, otwarty, przestrzenny wielce, bez ograniczeń typowych dla klasycznych konstrukcji. Zresztą przyznaje to wprost CEO firmy Sankar Thiagasamudram: „Planarne słuchawki douszne LCD-i4 oferują ten sam najwyższy poziom reprodukcji dźwięku, z którego znane są oryginalne LCD-4, oferując niesamowite doznania muzyczne wszystkim melomanom zarówno w pomieszczeniu, jak i na zewnątrz”. Nawiązanie.

Zagrają przy wsparciu zew. mobilnego ampa, bez nie zagrają, albo słabo zagrają…

No dobrze, zatrzymajmy się przy tym sformułowaniu. LCD-eki są duże, ciężkie, dość wygodne, oczywiście wyłącznie stacjonarne. Oferują wiele, kosztują sporo, są słuchawkami, które mają określony potencjał, w paru kwestiach będąc jednymi z najlepszych, o ile nie najlepszych po prostu (ale tylko w paru!) nauszników na rynku. Czym są LCDi? Czy to próba przeniesienia tego, co powyżej, do czegoś przenośnego? Śmiem wątpić. Na pewno są równie fascynujące, co wspomniane, dużo tańsze, wykorzystujące jednakowoż ten sam pomysł, tę samą konstrukcję, ideę, modele iSine. Może nawet bardziej. Ale czy to od razu czyni z nich odpowiednik stacjonarnych LCDków? Hmmm. Też są jak iSine „otwarte”, też wyposażone w przetwornik planarny, tyle że większy, bo 30mm. Konkretnie:

  • LCD4 film technology – only 0.5 microns thin
  • Vibration dampening magnesium housing
  • Fluxor magnets and Uniforce voice coil design
  • 30mm largest in class planar magnetic driver
  • Custom silver-plated OCC premium cable
  • Semi-open design for widest, most accurate
    soundstage

Parametry jak widać poniżej:

 

 

Wyczynowe, ale to nie są customy, to nie są słuchawki zdolne zastąpić stacjonarne nauszniki (nie ta wygoda, nie te… możliwości). Także obok. Za tyle ile jeszcze do niedawana kosztowały flagowce. Nausznikowe. Mobilne LCDeki za 2500 dolarów. Mhm.

Wielka rzecz, a cisza… obsługa USB audio 2.0 w Windows!

Podziel się na:
  • Wykop
  • Facebook
  • Digg
  • Google Bookmarks
  • Blip
ScreenHunter_15 Jul. 06 11.55

Serio, nie rozumiem. Przeszło to zupełnie bez echa, a przecież mówimy o czymś bardzo ważnym. Po wielu latach Windows doczekał się NATYWNEJ OBSŁUGI UAC 2.0 (USB AUDIO 2.0)! Owszem, dzisiaj nie robi to już takiego wrażenia jak 7 lat temu (to wtedy MacOS otrzymał wsparcie dla lepszego audio właśnie, a dokładnie 15 czerwca 2010 roku, kiedy to premierę miał Snow Leopard 10.6.4), ale nadal jest to coś, co robi sporą różnicę. Od wersji Windows 10 Creators Update, dystrybuowanej od maja br., możecie zapomnieć o instalacji sterowników dla DACa. W końcu, wreszcie, nareszcie.

Tuż po instalacji Creators Update – mamy UAC 2.0 natywnie!

Nie robi to takiego wrażenia w 2017, ale upraszcza sprawę. Podobnie jak pod macOSem oraz Linuksem (też od dawna ma USB audio class 2) możecie podłączyć zewnętrzny interfejs audio bez konieczności instalowania dodatkowego sterownika. Ten staje się zbędny, co oznacza, że „pod Windą” od teraz mamy plug&play, a nie zabawę z dodatkowym oprogramowaniem, koniecznym (jak to było do niedawna) do działania (w pełni) urządzenia. W systemach MS mogliśmy liczyć na obsługę UAC 1.0, co oznaczało dźwięk o parametrach maks. 24/96 odtwarzany natywnie przez OS. Teraz można grać pliki PCM 24 bit / 384 kHz oraz DSD (DoP) aż do DSD256 (niewykluczone, że dźwięk o wyższych parametrach też system obsłuży… tak obsłuży vide obrazki).

Wersja 1703 z pełną obsługą audio 2.0 via USB. Ile trzeba było na to czekać… 

Czy to oznacza automatycznie, że każdy DAC będzie działał po podłączeniu do PC z powyższym oprogramowaniem bez wsparcia ze strony dodatkowego oprogramowania? Nie. Większość pewnie tak, ale niektóre niekoniecznie, mogą nadal potrzebować wsparcia ze strony sterownika dedykowanego konkretnemu modelowi przetwornika (tak na pewno będzie np. z KORGiem, głównie przez wzgląd na natywną obsługę 1 bitowego strumienia audio / formatu DSD). Przy czym dzisiaj interfejs USB w DACach najczęściej obsługiwany jest przez raptem parę popularnych rozwiązań i tutaj nie powinno być problemu. Takie rozwiązania jak software Thesycon-a (XMOS), autorskie stery M2Techa… to wszystko przestanie być potrzebne z jednym zastrzeżeniem.

Obsługa UAC 2.0 realizowana jest przez systemowe WASAPI, co w sumie nie dziwi, co jest zrozumiałe. Windows 10 UAC2 działa via WASAPI (implementacja wyłącznie tego protokołu), nie ma mowy o ASIO. Cóż, ASIO to nie MS, to licencja Steinberga (zdaje się, że nadal wymagane jest uiszczanie opłat za wykorzystanie). Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, by w najnowszej wersji systemu MS nadal korzystać z alternatywnego rozwiązania. W takiej sytuacji będzie jednak zachodziła konieczność rekonfigurowania programowego odtwarzacza (zmiana z WASAPI na ASIO) wraz z instalacją sterowników dostarczonych przez producenta sprzętu audio (względnie zostanie przeprowadzona automatyczna instalacja w ramach bazy zaszytej w systemie operacyjnym). Pozostaje taka alternatywa, także bez obaw – jak komuś zależy na zachowaniu dotychczasowych ustawień DACa w systemie to będzie mógł nadal z tego, co miał, korzystać.

Oczywiści żadnych informacji na temat UAC 2.o w opisach „co nowego” nie znajdziemy. MS uznał, że nie ma czym się chwalić. Biorąc pod uwagę 2017 rok, faktycznie nie ma specjalnie czym się chwalić (sto lat za…). Jednak dla branży, dla użytkowników to ważne wydarzenie i pewna wskazówka dotycząca przyszłości dystrybucji muzyki oraz rozwoju PC Audio

Wprowadzenie hardwarowego interfejsu (protokołu) UAC 2.0 do systemu operacyjnego nie przekreśla zatem możliwości użytkowania niektórych DACów w oparciu o ich specyficzne rozwiązania, wymagające (aby móc skorzystać z całego potencjału podpiętego przetwornika) dodatkowego sterownika. Jak ktoś ma ochotę na niskopoziomowy interfejs ASIO4ALL stworzony właśnie na potrzeby Windowsa to bardzo proszę, nie ma przeciwwskazań. To (na marginesie) wcale nierzadka sytuacja, gdy DAC dopiero z AISO pozwala odtwarzać materiał o wyższych parametrach (np. obsługa DSD).

Można, ale z czasem (wydaje się) nie będzie sensu bawić się w takie konfigurowanie. Do tej pory obsługa audio w Windows daleka była od doskonałości – nie, to za delikatne stwierdzenie – to był totalny chaos i bałagan, prowadzący często do problemów z odtwarzaniem dźwięku. Dropy, brak komunikacji system-sprzęt, artefakty… któż tego nie doświadczył? Prawda? Teraz moi drodzy mamy wreszcie to, co trzeba. Systemowe rozwiązanie. Producenci muszą jedynie dostosować swoje produkty do tego, co oferuje Microsoft w najnowszym wariancie 10-ki i zamiast bawić się w konfigurowanie sprzętu (różne wersje ASIO, WASAPI, Directaudio, KS…no straszny mess!). Mamy bitperfect natywnie, bit po bicie, w dowolnej, spotykanej na rynku obecnie jakości oferowanej przez dostarczyciela treści.

Natywnie!

Czy to oznacza, że (jednak) plikowe audio nieuchronnie zmierza do optymalnej z naszego punktu widzenia formy? Muzyki bezstratnie skompresowanej, często o parametrach wyczynowych (hi-res), dostępnej w streamie? UAC 2.0 w Win właśnie to sugeruje, widać, że do tego zmierzamy. I dobrze! Bo plikowe audio, które jest przyszłością dystrybucji muzyki musi dążyć do perfekcji. Do stania się bezsprzecznie, bezdyskusyjnie najlepszym medium dla sygnału audio. Czekamy na ruch producentów sprzętu audio oraz dystrybutorów treści. Niech strumień o jakości (co najmniej) płyty CDA stanie się standardem, a hi-res (także to wyczynowe tj. DXD/DSD) będzie nie tylko ciekawostką, a ogólnie dostępnym dobrem dla zainteresowanych. Najlepsze realizacje, najlepsze materiały źródłowe… dzięki Internetowi każdy będzie mógł spróbować. Jak mp3 wystarczy, to wystarczy, a jak nie… to włączymy sobie usługę streamingową lub wdepniemy do sieciowego kramiku i hulaj dusza.

No to gramy hiresy na PC bez kombinowania :)

Poniżej (&powyżej) zdjęcia po upgrade naszego redakcyjnego PC. Z niepodpinanym wcześniej (a więc nie identyfikowanym, bez wgranych sterów) przetwornikiem iFI nanoDSD LE. Plug&play. Wreszcie.

» Czytaj dalej

Konkurs @ 6-lecie. Wyniki I edycji. Dogrywka! Pylony Opal dla Wieszcza

Podziel się na:
  • Wykop
  • Facebook
  • Digg
  • Google Bookmarks
  • Blip
Zrzut ekranu 2017-05-05 o 20.59.58

UWAGA, UWAGA mamy zwycięzcę! Nadal nie mogę do siebie dojść po ocenie nadesłanych prac. Nadal. Kojarzycie może Pana Sroczyńskiego? Mhm, to ten co kolekcjonuje w naszych konkursach kolumny Pylona. Zgadnijcie kto wygrał Opale… no właśnie. Sitwa, ustawka, granda! ;-) A serio, Pan Józef Sroczyński dał czadu. Konkretnie. I cóż… wynik nie mógł być inny. W końcu poezja muzyką duszy jest… nie? Mhm!

Zamieszczam w całości poemat, który jasno pokazuje, że mamy oto nowego (audio)Wieszcza:

 

Audio za 10 lat.

 

Niczym skrzydła rozpostarta

U mych stóp szeroka scena

Gdzie dźwiękami imć Mozarta

Gra orkiestra, której nie ma.

 

Gdzieś tam jednak kiedyś była

Lecz dziś cyfrą jest jedynie

W chmurach się usadowiła,

Z chmury do mnie prosto płynie.

 

Wszyscy mają już streamery,

Po co inne mieć nośniki?

Taniej jest wszak, będę szczery,

Ściągać z internetu pliki.

 

A że proste to równanie,

To i producenci sprzętu

Dorzucili streamowanie

Do każdego elementu.

 

Tyle więc w temacie źródeł,

Trochę mało, ale zawsze.

Żeby nie popadać w nudę

Spójrzmy na sprawy ciekawsze.

 

Z głośnikami co się dzieje?

Czy to poszło w dobrą stronę?

Jeden się z nich głośno śmieje

Drugi bierze je w obronę.

 

Wszak tu nie ma rewolucji.

Zmiany idą, lecz powoli.

W stylu raczej ewolucji,

I po prawdzie to nie boli.

 

Tu materiał na membrany

Urwał się z innej planety!

Tutaj skrzynka niebywała!

Czy to dużo? No, niestety…

 

Za to grają coraz lepiej.

Zwykły przecie to tok rzeczy.

„Jak nie zmieniać, to ulepszyć”

- naturalne prawo skrzeczy.

 

Taka prawda więc, Dekado

Gdy nadchodzisz powolutku -

audio zmienia się niemrawo

Chociaż nie ma z tego smutku.

 

Wszak tu chodzi o słuchanie,

O zachwyty pośród ludu.

Wciąż wybrzmiewa jedno zdanie:

„Słuchać dźwięków na kształt cudu”.

 

Skoro cel przyświeca znany

Od wielu dziesięcioleci

Wielkich zmian nie uświadczamy

Mimo, że kolejne leci.

 

To co myślę – rzekłem szczodrze.

Co by gawiedź nie szemrała

Za lat dziesięć będzie dobrze

- wciąż muzyczka będzie grała.

                                                    Józef Sroczyński

 

BRAWO! OKLASKI! Kolumny trafiają do Pana. Znowu.

AKTUALIZACJA: Dziękuję za zainteresowanie, za nadesłane odpowiedzi. Wśród osób, które wzięły udział w konkursie, dwóm udało się odpowiedzieć na kolejno 5 oraz 4 z 6 pytań poprawnie, przy czym jednej z tych osób należą się szczególne brawa za bardzo wnikliwe, kompleksowe podejście do sprawy (widać, że opierała się w swoich odpowiedziach także na własnym doświadczeniu z zakresu PC Audio). Pozostali uczestnicy popełnili więcej błędów, albo ich odpowiedzi były niewystarczające, zdawkowe. Pytania okazały się sporym wyzwaniem (takie było zamierzenie). Ci, którzy zadali sobie trud i byli naprawdę blisko zostaną uhonorowani przyznaniem drugiej oraz trzeciej nagrody, tzn. słuchawek RHA CL750 oraz Chromecasta Audio, nagród, które trafią do finalistów… pierwszej edycji konkursu.

 

Oto oni:

Pan Sebastian – nagroda, słuchawki RHA CL750 trafi do Pana po skontaktowaniu się z nami na priv, informację o wygranej wysłaliśmy pocztą elektroniczną

Pan Janusz – nagroda, Chromecast trafi do Pana po skontaktowaniu się z nami na priv, informację o wygranej wysłaliśmy pocztą elektroniczną

 

Oczywiście uhonorowaniu mogą bez przeszkód wziąć udział w dogrywce, tj. drugiej edycji konkursu. Rzecz jasna nagroda główna jaką są Pylony Opal to coś, o co powalczą wszyscy zainteresowani. Tym razem będzie o tyle łatwiej, że zamiast pytań konkursowych pobawimy się w przepowiadanie przyszłości segmentu audio. Ni mniej, ni więcej, trzeba będzie wykazać się lekkością pióra i krótko, acz treściwie, odnieść się do następującej kwestii:

Jak, Twoim zdaniem, będzie wyglądało audio za dekadę?

Wszelkie chwyty dozwolone, wspominałem o piórze, ale może być multimedialne show, no dowolna forma, aczkolwiek najistotniejsza będzie treść. Czytaj: niebanalny, intrygujący koncept futurologiczny, wypowiedź o tym, co przyniesie nam przyszłość, wydawać by się mogło niedaleka, ale patrząc przez pryzmat rozwoju technologicznego, zmian jakie dotykają branżę… no właśnie. Popuśćcie zatem wodze fantazji i dajcie czadu! Macie czas do końca miesiąca, tzn. do końca czerwca. Rzecz jasna opublikujemy zwycięską przepowiednię na łamach HDO.

 

 

Narody to:

- zestaw głośnikowy Pylon Audio Opal Monitor w wybarwieniu wenge prosto z fabryki (patrz nasza recenzja). Nadal walczymy o główną nagrodę!   Już nie, patrz wyżej :)

- słuchawki dokanałowe RHA CL750 (patrz nasza recenzja) Gratulacje dla Pana Sebastiana!

- streamer Chromecast Audio wersja kontynentalna (patrz nasza recenzja) Gratulacje dla Pana Janusza!

 

Podziękowania dla producenta kolumn, firmy Pylon Audio, fundatora nagrody głównej. W przypadku CL750 wylosowany otrzyma egzemplarz po naszych testach (przyjechał do nas wprost od producenta, bez obaw, to nówka sztuka). Dostaliśmy, chcemy żeby komuś dobrze służyły… Wreszcie Chromecast, nówka peweks, ufundowany przez nas.

 

 

 

Zdrowe zasady, które ujmę poniżej, całej naszej konkursowej zabawy brzmią następująco:

nagroda jaka jest każdy widzi, to znaczy nie ma opcji by było coś innego, niż w tytule wpisu stoi, żadne walory, paciorki, waluty nie wchodzą w grę, każdy z fantów wysłany jest z adresu redakcji, albo producenta na koszt redakcji lub producenta, uczestników weryfikujemy po adresie mailowym. Jeden człowiek = jedna szansa, o wynikach poinformujemy w czerwcu, wreszcie zastrzegamy sobie prawo zmiany ustaleń wedle uznania*, obligując się do poinformowania zainteresowanych.

* ano stało się… mamy dogrywkę jw. :)

Odpowiedzi przesyłajcie na skrzynkę redakcyjną: antoni.wozniak @ hd-opinie.pl

» Czytaj dalej

Grafenowe słuchawki. Hit? Kit? Przełom w technologii głośnikowej?

Podziel się na:
  • Wykop
  • Facebook
  • Digg
  • Google Bookmarks
  • Blip
MTAyNHg3Njg,15794984_15794946

Kickstarter. Dwa produkty. Grafen. Zalecana ostrożność? Z pewnością. Co łączy te dwie kampanie? Przede wszystkim wykorzystanie najnowszej technologii w kluczowym elemencie każdego audio efektora – głośniki wbudowane w tytułowe słuchawki wykonane są z grafenu. Każdy słyszał o tym, wywołującym ogromne zainteresowanie i nadzieje materiale. Grafen jest ultralekki i ultrawytrzymały. Interesują się nim praktycznie wszystkie branże, w tym także branża audio. Cóż, trudno się dziwić, bo materiał może stanowić, jako budulec, przełom w konstrukcji głośników. Tak, mam tu na myśli membrany. Kluczowy element każdego głośnika. Do tej pory niewiele się zmieniło w tym aspekcie, od lat mówimy o stagnacji, o braku jakiegoś radykalnego przełomu w zakresie materiałowym. Owszem, pojawiają się ewolucyjne zmiany w znanych (od dawien dawna) technologiach wytwarzania membran głośnikowych, ale to nie jest jakaś radykalna zmiana jakościowa, to usprawnienia, polerka… brak tu zupełnie nowego patentu na sposób reprodukcji dźwięku. Niektórzy wręcz stwierdzili, że niczego nowego nie da się  wymyślić. Mhm, akurat…

Te dwie konstrukcje mobilne: jedna wokółuszna, druga dokanałowa mogą być antytezą powyższego sformułowania. Mogą. Dzięki nanotechnologii, egzotycznemu (póki co) grafenowi można wykonać superwytrzymałe membrany głośnikowe, które dzięki swoim właściwościom pozwalają uzyskać teoretycznie dużo lepsze parametry od wszystkich wykorzystywanych do tej pory materiałów. Mylar, celuloza, aluminium, kevlar itd. itp. niczego, ponad to, co uzyskano do tej pory, nie zaoferują w zakresie reprodukcji dźwięku. Grafen daje nadzieję na prawdziwy przełom. Właściwości tego materiału pozwalają m.in. na prawdziwy przeskok w przypadku produktów mobilnych, korzystających z energii zgromadzonej w akumulatorze. W przypadku grafenu można radykalnie obniżyć potrzebne do napędzenia głośnika opartego na grafenowej membranie napięcie. Efektywność jest tu na zupełnie nowym poziomie, taki głośnik w odróżnieniu od tradycyjnego nie traci 99% energii jaką dostarcza wzmacniacz. Efektywność jest tu kilkudziesięcioprocentowa! W zależności od technologii można uzyskać odmienne rezultaty, tak czy inaczej to zupełnie nowa jakość.

Nie dziwi zatem, że to właśnie „gorący” segment słuchawkowy jest w awangardzie, to tutaj prawdopodobnie jako pierwsze pojawią się produkty oparte na grafenie. Co więcej, będą to konstrukcje mobilne – bo tutaj możemy spodziewać się bardzo konkretnego progresu, właśnie w zakresie długości pracy na baterii (nawet mimo braku postępu w technologiach związanych z akumulatorami – choć tutaj też, może się ten postęp dzięki grafenowi dokonać). Te dwa projekty właśnie nie przypadkowo należą do segmentu bezprzewodowych słuchawek na wynos. Oczywiście należy do tematu podchodzić z ostrożnością, bo po pierwsze crowfunding, po drugie nowa, jeszcze słabo rozpoznana w branży (przy czym mówimy tutaj o ludziach, którzy tworzą coś nowego, to naturszczycy, nie stoi za nimi potencjał wielkiej korporacji, doświadczenie jakiegoś dużego producenta audio), po trzecie efekt może być daleki od tego, co pokazują reklamowe foldery.

 Tak, to ten symbol właśnie. Grafen na muszli i w muszli ;-)

Słuchawki wokółuszne ORA korzystają z opracowanego przez twórców GraphenQ, materiału zoptymalizowanego pod kątem wykorzystania w takiej aplikacji. To lekka konstrukcja, przypominająca (formą) przetestowane u nas Furutechy (ADLe H128), wyposażona w sterowanie dotykowe na muszli (coś, co okazało się całkiem wygodnym patentem vide bezprzewodowe H8 firmy B&O) oraz system aktywnej redukcji ANC. Nie ma tutaj Bluetootha 5.0 (dokanałówki to mają), to co robi(ć) ma zasadniczą różnicę, to wspomniany grafen. Ludzie, którzy stoją za tym projektem, skupiają się na jakości dźwięku, na właściwościach brzmieniowych – te mają być na poziomie nieporównywalnym z klasycznymi rozwiązaniami, jakie oferowane są obecnie w modelach wykorzystujących tradycyjne membrany. To ma być przełom w zakresie reprodukcji dźwięku. Dużo lepsza efektywność, skokowo lepsza wytrzymałość grafenowej membrany, mają przekładać się na dużo lepszą pracę całego układu – membrana ma pracować znacznie bardziej precyzyjnie, znacznie szybciej reagować na sygnał, co zdaniem twórców przełoży się na zniwelowanie błędów w transmisji, lepszą rozdzielczość, dokładniejsze reprodukowanie muzyki. Czy faktycznie tak będzie przekonamy się za parę miesięcy (na marginesie, takie konstrukcje, podobne do opisywanej, mogą pojawić się jeszcze w bieżącym roku). Mają to być pierwsze takie, grafenowe słuchawki na świecie. Za projektem stoją duże amerykańskie uczelnie. Wiadomo, autorytet placówek naukowych ma budować wizerunek tego produktu.

W przypadku IEMów (Zolo) Liberty+ mówimy o czymś (jeszcze) bardziej awangardowym, bo zastosowano tam BT 5.0 (łatwiejsze i pewniejsze, stabilniejsze parowanie, jeszcze mniejsze zapotrzebowanie energetyczne modułu, lepszy zasięg), wprowadzono integrację popularnych asystentów (Amazon/Google/Apple) wreszcie w prawdziwie unikalny sposób ZMINIATURYZOWANO same doki. Słuchawki są wielkości koreczków (zatyczek) do uszu. To robi na mnie największe wrażenie w tym projekcie. To i wynikające z zastosowania membran grafenowych właściwości konstrukcji – mimo maksymalnej miniaturyzacji (popatrzcie jak wielkie, zazwyczaj bardzo widoczne i niekoniecznie wygodne są dotychczasowego produkty tego typu) te IEMy mają działać 3.5 godziny! To właśnie ten przełom. Ktoś powie krótko, ja powiem długo (o ile właśnie okaże się to prawdą, potwierdzone w testach), bo tu mamy coś, co gwarantuje najwyższy możliwy komfort użytkowania. Moim zdaniem to kluczowa cecha tego produktu. Idealne w zakresie dopasowania do kanału usznego słuchawki bezprzewodowe, dodatkowo nie mające (w odróżnieniu od konkurencji) negatywnego wpływu na nasz wygląd. Całkowicie neutrualne w tym zakresie, transparentne wręcz. Taka skala miniaturyzacji byłaby zwyczajnie niemożliwa bez zastosowania obu tych technolgii – tj. nowy Bluetooth oraz grafen. Redukcja zapotrzebowania na energię w tym projekcie z pewnością stanowiła główne wyzwanie dla inżynierów. Natomiast celem nadrzędnym była wg. mnie maksymalna miniaturyzacja. Nie jakiś wyczynowy czas działania na baterii (przewidziano najsensowniejszy patent, wzorując się na innych – etui/power bank z zapasem… aż 48 godzin doładowania… a nie jest to cegła z wielkim akumulatorem, tylko niewielka, podobna do innych tego typu, konstrukcja), a właśnie wygoda związana ze „zniknięciem” słuchawek. Są miniaturowe i są ultralekkie. Prawdopodobnie w ogóle nie czuć, że siedzą w uszach (oczywiście poza separacją od otoczenia).

Ok, to powyżej, to mój opis tego, co proponują w ramach crowfundingu pionierzy grafenowych słuchawek. Poniżej informacje opublikowane przez projektantów opisanych powyżej nauszników oraz IEMów, w języku Szekspira, w oryginale. Szczególnie wiele ciekawych, szczegółowych danych nt. konstrukcji umieściło ORA…

PS. Nie daję żadnych namiarów na kampanie, bo nie jestem naganiaczem. Jak ktoś się zainteresuje, to bez trudu znajdzie :)

 

 

LOUDSPEAKER HISTORY

Many of the recent advancements in loudspeakers and headphones have focused on the addition of digital processing (DSP). While DSP is a powerful tool, it can only act as a Band-Aid to mask the inherent performance issues of this century-old technology. ORA, instead, applies its expertise in nanotechnology and materials science to fundamentally improve the core of the loudspeaker and provide a level of quality and efficiency not possible from other consumer technologies.

 

Zwięzłe, syntetyczne ujęcie kolejnych etapów postępu technologicznego w branży audio. 

  » Czytaj dalej

HiFiMAN SuperMini – hiresowy iPod Nano. DAP nie musi być cegłą

Podziel się na:
  • Wykop
  • Facebook
  • Digg
  • Google Bookmarks
  • Blip
20170512_185630342_iOS

Audiofilskie DAPy są w większości koszmarnie nieergonomicznymi klockami. Na bakier z wygodą, na bakier z czasem pracy na baterii, na bakier z obsługą… To wszystko jest rzekomo mniej istotne od dźwięku. Tak, dźwięk, jego jakość ma nam niejako wynagrodzić niedostatki w zakresie użytkowym, pozwolić na wymazanie z pamięci tego, co powyżej. Powiem wprost i może nawet nieco brutalnie – to nie działa. Nie działa, bo mówimy o elektronice UŻYTKOWEJ, gdzie liczy się suma elementów, a nie jeden element. To nie stojący w pokoju, może koszmarnie za duży, może strasznie ciągnący prąd z sieci, może z jakimś idiotycznie nieergonomicznym właśnie pilotem klamot, który jednakowoż przenosi nas do krainy szczęśliwości, natychmiast gdy tylko go odpalimy. Taki DAP to sprzęt, który musi sensownie się sprawdzić w zupełnie innych okolicznościach przyrody. Nawet jeżeli mówią, że to jedyne źródło (cyfrowego) audio, jakie potrzebujesz, czytaj możesz wykorzystać możliwości mobilnego grajka także w domowych pieleszach. Może przy okazji, ale przecież to ma być na wynos, prawda?

To jedna strona medalu. Druga to coś, co mnie nieodmiennie dziwi i do dzisiaj właściwie nic takiego, masowego, świetnie wykonanego, gdzie przyłożono się do każdego szczegółu, nic takiego na rynku się nie pojawiło. Tak, mam na myśli iPoda. To nie audiofilska maszyna do przeniesienia nas do audionirvany, a masowy produkt, który swego czasu wyznaczał kierunek rozwoju całej branży (bo rewolucja iTunes, bo rewolucja mobilnego słuchania, bo słuchawki). Dzisiaj Apple traktuje iPoda wyraźnie po macoszemu, nie przykłada większej wagi do rozwoju tego segmentu i trudno się dziwić. Sprzedaż spada od wielu, wielu lat, nikt już nie chce, nie potrzebuje osobnego grajka. Nie potrzebuje, bo strumieniuje i ma telefon. Koniec, kropka, amen. Tak, to zrozumiałe, że iPod to już historia (sentymenty na bok), ale zagadką pozostaje dla mnie fakt, że żaden z producentów audiofilskich playerów nie zadał sobie trudu by stworzyć coś tak dopracowanego pod kątem obsługi (łatwość / jednolity interfejs – sposób sterowania / rozbudowany ekosystem) oraz tak zbudowanego (cholera, dlaczego nie można w playerze za 2k znaleźć stalowego, monolitycznego gniazda jack, dlaczego obudowa nie jest unibody, dlaczego ekran pod kątem jest do niczego, dlaczego…). Tego nie jestem w stanie pojąć i dalej czekam na coś, co jest właśnie takie jak iPod – od A do Z dopracowane w zakresie obsługi, budowy, materiałów. Plastik? Jaki plastik do k… nędzy!

No dobrze, to może jednak nerwosolku? A chętnie, a przechodząc do meritum… HiFiMAN SuperMini, bohater dzisiejszego wpisu, to prawie w pełni udana próba stworzenia hi-resowego odpowiednika iPoda Nano. Prawie. Jest blisko, bo metal, bo OLED (tu lepiej), bo ładnie spasowane ale… są pewne ale, o których przeczytacie za moment. Jest dobrze, ale może być (a niewiele brakuje) właśnie tak, jak być powinno. Idealnie – znaczy się. Nie powinniśmy zadowalać się (w przypadku DAPów) półśrodkami, godzić się na kompromis. Nie! Taki grajek ma nas w maksymalnie komfortowy sposób przenieść do krainy dźwięku znanego z dużego stereo, z naszego HiFi toru i tak to ma wyglądać. W dziedzinie dźwięku tak zazwyczaj jest. HiFiMANowe odtwarzacze wraz z tymi od literek A i K wyznaczają niewątpliwie najwyższe kompetencje w tej materii. Testowaliśmy na łamach takie dziwa jak grajek za ponad 10 tysięcy (potocznie tzw. superkałach) i tam faktycznie od strony brzmieniowej NIC nie brakowało. Fajne jest to, że miniaturyzacja (sorry, ale przenośnie cegieł nie uznaje, po prostu to bez sensu) poszła tak do przodu, że stworzenie gabarytowego odpowiednika wspomnianego kilkanaście razy ;-) (oj będzie, będzie co chwila przywoływany) iPoda (Nano) jest osiągalne. SuperMini tego dowodem. Najdojrzalszym i póki co wg. mnie najlepszym (choć AK ma w swoim arsenale parę ciekawych produktów z zakresu małe jest piękne i warto będzie zweryfikować).

Zapraszam do bezkompromisowego tekstu poświęconego najambitniejszemu, prawdziwie kieszonkowemu playerowi hi-res jaki znajdziecie w sklepie. Panie, Panowie HiFiMAN SuperMini…

» Czytaj dalej