LogowanieZarejestruj się
News

Testujemy Audioengine D2. Najlepszy wireless DAC na rynku?

Podziel się na:
  • Wykop
  • Facebook
  • Digg
  • Google Bookmarks
  • Blip
Nadajnik D2 bliżej

To się dopiero okaże, ale muszę przyznać, że do tej pory najlepsze rozwiązanie tego typu jakie przewinęło się u nas (i zostało) tzn. AirDAC firmy NuForce (z transmisją SKAA) ma poważnego konkurenta. Najistotniejsze w tej całej bezdrutowej zabawie jest wykorzystanie wolnego od zakłóceń, czystego pasma, o co dzisiaj naprawdę trudno… te dziesiątki sieci WiFi, setki podpiętych urządzeń, bliska komunikacja w ramach BT itd. itp. Najlepiej własne rozwiązanie, które pozwala na minimalizację interferencji, odpowiednie parametry pracy, niezakłócony transfer zer i jedynek z nadajnika do odbiornika. Specjaliści z branży, którzy byli pionierami w tej dziedzinie (tak, mam tu na myśli Sonosa) stworzyli swój ekosystem rozwiązań opierający się na wydzielonej sieci z opracowanym przez producenta protokołem transmisji. Dodatkową zaletą jest brak konieczności konfigurowania tego typu rozwiązania – sprzęt od razu się widzi, od razu gotowy jest do przesyłu dźwięku, niczego nie musimy w naszej infrastrukturze sieciowej zmieniać. Po prostu plug & play. Takie okoliczności warunkują niedostatki wsparcia dla formatów hi-res (chodzi też o zapewnienie stabilnego przesyłu, o czym kiedyś pisałem, a przeczytacie o tym więcej we właściwej recenzji), bo wszystko ponad 24/96 wymaga w pewnym, najpopularniejszym systemie komputerowym (nadal bez obsługi audio USB 2.0) instalacji sterowników.

Mamy więc na tapecie tego bezprzewodowego DACa, mamy też możliwość przetestowania całego portfolio produktów Audioengine. Firmę doskonale znają miłośnicy dobrego jakościowo audio z komputera. To pewien wyznacznik jakościowy w zakresie desktopowych zestawów głośnikowych „pod komputer”. Miałem wcześniej styczność z produktami tej firmy i nie dziwię się, że zdobyły taką popularność, szczególnie w Stanach. Innymi słowy do AE powrócimy jeszcze nie raz na łamach, testując kolumienki aktywne tego producenta. To już niebawem. A teraz, powracając do bohatera niniejszego wpisu, parę słów na temat D2. Zasada działania tego bezprzewodowego DACa opiera się na wykorzystaniu własnego protokołu transmisji, własnej podsieci, łączącej punktowo odbiornik z nadajnikiem. Możliwe są konfiguracje z wieloma odbiornikami, nadajnik to skrzynka  z interfejsem USB (kontroler USB to znany doskonale choćby z rDACa i wielu innych przetworników TI 1020B), kość Burr Browna PCM1792 (DAC) zamontowano zaś w odbiorniku. Sygnał >96KHz jest downsamplowany (obsługiwany dźwięk do 24/192KHz). Poza tym mamy także opcję bezprzewodowego przesyłu dźwięku via SPDIF (toslink, na kości Asahi Kasei). Ciekawy, rzadko spotykany patent, pozwalający na podpięcie pod DACa dodatkowego źródła do nadajnika oraz wyjście z odbiornika na zewnętrznego DACa. Innymi słowy dostajemy bezprzewodowy link SPDIF i jakby tego było mało konwerter cyfrowy USB-SPDIF np. z ewentualną możliwością podpięcia pod głównego DACa w salonie. 

Sam nadajnik dysponuje regulacją głośności (co ciekawe, odbywa się niezależnie od przesyłu danych – trzeba to będzie dokładniej obadać), która działa dla analogowych wyjść audio RCA zamontowanych w odbiorniku. Innymi słowy, cytuję: „informacje te są przetwarzane dopiero w analogowej sekcji odbiornika, nie wpływają na cyfrowy strumień audio”. Co to w praktyce oznacza i jak dokładnie to przekłada się na zgodność bitową sprawdzę podczas testów DACa. Z tego co widzę, po wybraniu fixed w Roonie oraz ustawieniu przetwornika jak na prezentowanym poniżej obrazku, mamy na wyjściu (antenie ;-) ) bitperfect. Sprawdziłem także jak to będzie wyglądało w VOX Playerze i tu także DAC może wypuszczać sygnał ustawiony na stałym poziomie głośności. Do odbiornika trzeba podpiąć zasilaczyk, w przypadku nadajnika można podpiąć go bezpośrednio do PC/Mac, zasilając przetwornik z magistrali USB komputera. Nie ma żadnych problemu z działaniem, negatywnego wpływu, gdy skorzystamy z zasilanego USB huba (tak właśnie pracuje D2 z iMakiem, z MacBookiem łączę bezpośrednio). Oczywiście nie ma tutaj mowy o sterownikach, o konfigurowaniu czegokolwiek, może poza wybraniem urządzenia odtwarzającego w panelu audio komputera. Plug & Play. Sumując, mamy transmisję bezstratną, mamy możliwość wysyłania dźwięku o parametrach 24/96.

Muszę na zakończenie tego opisu pochwalić dystrybutora. Mało który tak kompetentnie udziela informacji na temat oferowanego produktu. Często kończy się na tym, że musimy zasięgnąć wiedzy u samego producenta, a bywa że bez własnych poszukiwań niewiele wskóramy. W tym przypadku jest inaczej vide przystępny, a jednocześnie bezbłędny i szczegółowo wyjaśniający opis tytułowego przetwornika na stronie. Możemy między innymi dowiedzieć się, w jaki sposób producent przygotował transmisję – jeden, z jak wspomniałem, kluczowych elementów tego urządzenia: „System bezprzewodowy D2 dzieli pasmo 2405-2477Mhz na 37 kanałów szerokości 2Mhz. System skanuje pasmo i wybiera dwa kanały oddalone od siebie o 36Mhz (szerokość 18 kanałów) i używa ich do przesyłania równolege rozkładają obciążenie po 50%. Wybrane kanały pozostają w użyciu do czasu pogorszenia warunków transmisji i wzrostu wskaźnika błędów ponad okreslony poziom. Zmiana kanałów odbywa się bez przerw w transmisji czy spadku jakości sygnału audio. Przyjete rozwiązania zapewniają pełną ciagłość i integralność dźwięku i dobre współdzielenie pasma radiowego z innymi urządzeniami bezprzewodowymi.

Jasno i na temat. Bardzo ładnie opisano także zawiłości związane z podstawowymi kwestiami dotyczącymi komputerowego audio, wyjaśniając terminologię oraz odpowiadając na najczęściej pojawiające się wątpliwości, pytania. Pozostało wyjaśnienie kwestii regulacji głośności (sprawdzałem na stronie producenta i nie ma tam na ten temat za wiele, @ Computeraudiophile też się mocno głowili jak kto jest z tą regulacją) oraz przetłumaczenie przez dystrybutora wskazówek na wypadek pojawienia się problemów z transmisją, działaniem produktu (bardzo, skądinąd sensownych, za co należą się słowa uznania dla producenta). Zdaje się, że w kraju jeszcze nie pojawiły się recenzje tego DACa, D2 trafia do nas z dużym opóźnieniem (dotyczy to de facto całego portfolio Audioengine). Cóż, lepiej późno niż wcale. Fajnie, że ten producent ma w Polsce przyczółek.

Na zakończenie, nawiązując do bohatera wpisu, mamy pewne doświadczenie odnośnie testów bezprzewodowych przetworników C/A (nie mylmy tego ze streamerami, nawet takimi z wejściem USB pod komputer, bo to dwie zupełnie różne sprawy!). Testowałem @ HDO (i został) wspomniany AirDAC od NuForce (Optoma), był także u nas bezprzewodowy DAC od NADa (bardzo dobry produkt, niestety za krótko by go rzetelnie przetestować), był też AirTry (który niestety totalnie się nie sprawdził), wreszcie na co dzień grają w redakcji (jako pomocnicze źródła) AirPort’y Express, opisywałem też ostatnio Chromecast Audio. Te dwa ostatnie to specyficzne produkty, bardziej stacje bezdrutowe z integracją na poziomie protokołów transmisji, ale też się wg. mnie łapią, bo właśnie mogą zastąpić w systemie komputerowym przetwornik lub być bezprzewodowym interfejsem audio z przesyłem sygnału SPDIF do reszty toru. Świat bez kabli nęci, odseparowanie komputerowego źródła od elementów właściwego toru audio kusi, tak – to ma sens – szczególnie w dobie takich, całościowych rozwiązań softwareowych jak front-end Roon, 1 (ze zdalnym sterowaniem & odpowiednim interfejsem).

 

Poniżej fotogaleria, którą uzupełnię wieczorem / rano o opis…

» Czytaj dalej

Roon na NASach Synology & QNAP! I nie tylko…

Podziel się na:
  • Wykop
  • Facebook
  • Digg
  • Google Bookmarks
  • Blip
Roon_NAS-742x190

Nowa aktualizacja i kolejne, bardzo przydatne możliwości. Oprogramowanie w najnowszym wariancie daje możliwość instalacji wersji serwerowej Core na popularnych dyskach sieciowych firm Synology oraz QNAP. Co ciekawe to wspólny projekt developera oraz jednego z użytkowników Roona (Chris Rieke), który wcześniej opracował kod i wykorzystał prywatnie w celu przeniesienia serwerowego software na jeden ze swoich NASów. Piszę o tym nie bez przyczyny – wokół Roona stworzyła się prężnie działająca społeczność użytkowników. Wiemy jakie daje to benefity – wystarczy popatrzeć na coś, co bez społeczności nie przetrwałoby a jest rozbudowywane, rozwijane, żyje własnym życiem …mam tu na myśli LMS (Logitech Media Server). Tutaj jest podobnie, bo ludzie kombinują, podpowiadają, aktywnie biorą udział w szlifowaniu oprogramowania i chwyała im za to. Dla mnie, mającego styczność z branżą programistyczną, jakość oraz częstotliwość udoskonalania Roona robią ogromne wrażenie. To jedyny projekt z tego segmentu (software audio), który ma tak silne, tak dobre wsparcie. Dobrze, dość lukrowania, czas na konkrety, czyli co przynosi nowy soft (tytułowa funkcjonalność to niejedyne zmiany, jest jeszcze coś bardzo istotnego – wspomnę o tym poniżej), zatem czym jest Roon @ NAS.

Przeniesienie Core na dysk sieciowy to oczywiste zalety: 24/7, niskie zużycie energii, ogromne przestrzenie dostępne dla naszych audio kolekcji, zautomatyzowany sposób tworzenia kopii bezpieczeństwa. Minusy? Developer wspomina o dość wysokim koszcie takiego rozwiązania bez optymalizacji pod audio (bo NAS to po prostu PC), gdzie zakłócenia, szum (chłodzenie) to coś, z czym musimy się zwyczajnie pogodzić. Do tego dochodzi wspomniana wysoka cena. Oczywiście można kupić dzisiaj dysk sieciowy za względnie niewielkie pieniądze, ale będzie to rozwiązanie oparte na układach Marvella (ARM) lub co najwyżej Atom (x86 – tu zapłacimy już konkretnie), które nie sprawdzi się w opisywanym scenariuszu tj. przeniesienia serwerowego software Roona na NASa. Wymagania oprogramowania, o czym nie raz wspominałem, są konkretne, duże, tu nie wystarczy byle co (dotyczy to Core, nie Bridge – tu można śmiało zastosować system oparty na wymienionych powyżej układach, dowolny w praktyce), tu trzeba naprawdę wydajnej maszyny. Twórcy software wspominają o 64 bitowym CPU (x86) oraz co najmniej 2GB pamięci. Takie NASy Synology oraz QNAPa to już wydatek ponad 1k za samą skrzynkę, bez dysków. Co więcej, taki NAS, najlepiej jakby był wyposażony w jednostki Core ix. Wtedy mamy pewność, że przeniesienie bibliotek (*względnie może to być tylko samo Core bez kolekcji, dlaczego tak? O tym za chwilę…) na NASa będzie najsensowniejsze, uzyskamy komfort wynikający z wykorzystania szybkiego układu, dodatkowo wspominają o zaaplikowaniu (możliwy obecnie upgrade pamięci) w dysku sieciowym 4GB RAMu. To wszystko konkretnie kosztuje. Developerzy wymieniają przykładowo jako optymalny NAS QNAP TVS-471. To czterokomorowy dysk z Core i oraz 4GB za około 5 tysięcy złotych. Sporo.

Napisałem wcześniej o możliwości przeniesienia samego Core (soft serwerowy wraz z bazą danych), bez bibliotek na NASa. Chodzi tutaj o wykorzystanie (kolejne zalecenie) szybkiej pamięci półprzewodnikowej SSD w roli magazynu dla Core. Twórcy odradzają dyski talerzowe (zazwyczaj stosowane w NASach jako te, które gwarantują duże pojemności przy najniższej cenie za GB), wspominając o konieczności zapewnienia bardzo szybkiego dostępu software (działanie tej wersji oprogramowania to operowanie na dużej liczbie danych, ciągłe, z dużą ilością odwołań, szczególnie gdy mamy do czynienia z rozbudowaną konfiguracją Roona tj. wieloma strefami). Można oczywiście w tym celu zredukować koszty (kupno dysków SSD o pojemności 1TB i więcej to finansowa ekstrawagancja), wykorzystując w roli nośnika jakiś niewielki, tani 60-120GB dysk SSD. To wystarczające rozwiązanie. Można taki dysk podpiąć za pomocą złącza eSATA (jakie często udostępniają producenci NASów w swoich produktach) i już mamy Core na SSD plus biblioteki w skrzynce, względnie można zakupić tańszy dwu albo nawet jednokomorowy dysk (tańszy, nie oznacza tani – patrz wymagania odnośnie CPU i pamięci RAM) i całość rozwiązać w ten właśnie sposób, tzn. zdecydować się na Core na NASie z ewentualnym dodatkiem bibliotek na jakimś podłączonym nośniku.

Sam developer wspomina o niższym koszcie alternatywnych rozwiązań (dzisiaj dyski wieloterabajtowe są tanie), gdzie kolekcje muzyczne można spokojnie ulokować na zewnętrznym nośniku o bardzo dużej pojemności. Nie tracimy nic z wydajności, bo to co jest wrażliwe, co wymaga mocy tj. Core z bazą danych lokujemy na najszybszym systemie PC – czy to będzie (jw) NAS, czy jakiś komputer PC (w tym celu warto – wierzcie mi – zastosować desktopa, najlepiej szybkiego all-in-one) to nie jest już takie istotne, choć oczywiście zbudowany od podstaw system (jak opisany DX2), pozwalający na egzystowanie pod jednym dachem Core i Bridge jest ideałem (ale jakże kosztownym ideałem). Tak czy inaczej można, dzięki nowym możliwościom Roona, pokusić się o instalację na NASie – myślę, że kwestią nieodległej przyszłości jest pojawienie się produktów z szybkimi układami CPU w przystępniejszej niż obecnie cenie. Jak wspomniałem, nie trzeba decydować się na wielokomorowe (co znacznie podnosi koszt) rozwiązanie. Nie ma takiej potrzeby, bo możemy kolekcję trzymać na talerzowych, tanich jak barszcz, nośnikach i podpinać je do naszego Core wedle uznania. W przypadku instalacji Core na PC polecam system all-in-one nie bez przyczyny… zazwyczaj mamy idealne wyważenie takich cech jak cicha praca, oszczędność energii (niektóre z komponentów z laptopowym rodowodem), duża wydajność (CPU desktopowe o najwyższej wydajności), podatność na upgrade (zależy od modelu, ale z pamięcią RAM nie powinno być z zasady problemu) oraz sporo większa niż w komputerach mobilnych liczba interfejsów we/wy. Core wraz z Bridge (czytaj pełna wersja Roona zawierająca zarówno serwer z bazą danych jak i odtwarzacz) na takim systemie komputerowym świetnie się sprawdza. Taki PC ma zazwyczaj szybkie Core ix, ma co najmniej 8 albo i więcej GB pamięci (co w laptopach nie jest wcale takie oczywiste i tanie), dysponuje także dyskiem półprzewodnikowym (tutaj obecnie to także standardowe wyposażenie laptopów). Możemy zatem podpiąć interfejsy audio do takiego komputera i mieć wszystko zintegrowane. Czy wyjdzie taniej niż NAS? Niekoniecznie, ale będzie to rozwiązanie alternatywne dla kogoś, kto chce mieć jednocześnie całego Roona pracującego w jednym miejscu. W redakcji pracuje w tej roli rozbudowany iMac (spokojnie może być to PC, zapłacimy mniej, z tym że polecałbym Linuksa nie Windowsa – wtedy można pokusić się o równoczesną instalację dwóch modułów oprogramowania Core i Bridge z przeniesieniem sterowania na jakiś dotykowy ekran handhelda) i sprawdza się to bardzo dobrze. Warto przy okazji wspomnieć, że Roon faktycznie wymaga szybkiego systemu, widać to po wykorzystaniu redakcyjnego komputera – tutaj kluczowymi sprawami są CPU (szybki, czterordzeniowy układ), dużo RAMu (4GB w praktyce wykluczają maszynę pracującą pod kontrolą MS Windows) oraz SSD. 

Napisałem wcześniej, że nowy soft to nie tylko NASy. Właśnie – nie tylko i dla wielu (co ja piszę wielu, dla każdego!) to wcale nie najistotniejsza innowacja. Twórcy przebudowali biblioteki. Całkowicie. Chodziło tutaj o to, by nowy sposób tworzenia bazy danych Roona uczynić efektywniejszym, szybszym, by całość działała lepiej niż dotychczas. I wicie co? Pełen sukces – to działa znakomicie, niebywale szybko (wcześniej duża kolekcja wymagała nieco czasu by się zaktualizować po uruchomieniu software), właściwie można powiedzieć, że natychmiastowo. To przyspieszenie szybkości wczytywania i aktualizowania bazy danych robi naprawdę wielkie wrażenie. Brawo! Sam proces przebiega zazwyczaj bezboleśnie, jednak twórcy radzą dokonać wcześniej archiwizacji dotychczasowych bibliotek (cały proces opisano tutaj). Wprowadzono także całe mnóstwo usprawnień w interfejsie, na pierwszy rzut oka niewidocznych, a bardzo przydatnych (szybszy dostęp, czy dodatkowe możliwości szybkiego dotarcia do funkcji odtwarzania z każdego możliwego poziomu oprogramowania – bardzo przydatne!). Pojawiło się też kilka nowych, wspieranych urządzeń audio ze wsparciem (możliwością wykorzystania w roli end-pointu) tj.:

  • Bryston BDP-2
  • Bryston BDP-1
  • PS Audio DirectStream
  • PS Audio DirectStream Jr
  • PS Audio PerfectWave
  • Auralic VEGA

Dodajmy do tego szlifierkę (swoją drogą liczba błędów jest z aktualizacji na aktualizację mniejsza, co przy rozbudowywaniu funkcjonalności oraz przebudowie oprogramowania jest sporym osiągnięciem) i mamy Roona, który właściwie nie wymaga już jakiś fundamentalnych zmian. Teraz można to oprogramowanie popularyzować i to się dynamicznie dzieje, o czym wspominają twórcy (link do Software Release Notes). Coraz więcej producentów sprzętu audio widzi potencjał tego oprogramowania, widzi że to gotowe, całościowe rozwiązanie dla kogoś, kto chce grać z plików. Jedyne takie na rynku. Nie dziwi zatem (co było bardzo widoczne na ostatnim HE w Monachium) praktycznie co miesięczna dawka informacji o nowych produktach z supportem, o zainteresowaniu branży tym rozwiązaniem. Dla mnie to oczywisty składnik, kluczowy składnik systemu audio. Nie wyobrażam sobie mojego systemu bez Roona, bo to on integruje wszystko, oferuje najwięcej (porównując do alternatyw) oraz porządkuje moje źródła muzyki. Nie ma tutaj żadnych ograniczeń odnośnie formatów, rodzaju odtwarzanej muzyki, a łatwość obsługi, stabilność tego software jest czynnikiem decydującym o wyborze i cóż… jak wspomniałem we wcześniejszych wpisach – wprowadzicie abonament miesięczny, a gwarantuję że setki tysięcy melomanów zerojedynkowych rzucą się na ten kawałek kodu i będą wniebowzięci. 

Na zakończenie chciałem podzielić się takim o to marzeniem, czy jak kto woli chciejstwem (odnośnie integracji Roona w najbardziej bezkompromisowej formie). Połączenie tego co zaprezentowało Sonore (MicroRendu) z możliwościami jakie daje Light Peak (patrz test interfejsu audio Zoom TAC-2 z Elgato thunderbolt dock station) oraz umieszczeniem na niewielkim, wbudowanym SSD Core z bazą danych. Wszystko to w zminiaturyzowanej formie, działające 24/7 z Core i3 (wystarczy, względnie Core M opartym na najnowszych rdzeniach Intela) na pokładzie. Myślę, że rzecz całkowicie w zasięgu dzisiejszych możliwości w zakresie konstrukcji systemów komputerowych. Taki Roon system. Sam Thunderbolt to nie tylko ogromne korzyści wynikające z zalet tego interfejsu (patrz wyżej link do recenzji TAC-2), ale – co nie mniej istotne – możliwość integracji wielu urządzeń w ramach takiego hipotetycznego rozwiązania. Mamy coś, co łańcuchowo można łączyć przy wykorzystaniu najszybszego, nie podatnego na żadne zakłócenia, interferencje, medium tj. połączenie światłowodowe. Takie stacje, jak opisana Elgato, produkty OWC, Belkina i paru innych producentów mogą „z półki” zapewnić rozbudowę takiego systemu w oparciu o wymienione huby. Obecnie (i to się raczej nie zmieni) komputerowe audio to USB audio – jak widać, nie będzie w takim przypadku najmniejszego problemu z podpięciem posiadanych interfejsów audio do takiego, thunderboltowego Core. Redakcyjny iMac realizuje taką koncepcję, ale tylko do pewnego stopnia, bo mówimy o zwyczajnym komputerze, w żaden konkretny sposób nie zoptymalizowanym pod kątem audio, do tego kosztownym. Ma swoje niezaprzeczalne zalety w tej aplikacji (OSX, wydajność, rozbudowane możliwości uniwersalnej maszyny), ale to jednak nie do końca to. Dodatkowo taki, chciany, komputer będzie – co oczywiste – dużo tańszy od dowolnego (może poza Mac Mini) komputera z jabłuszkiem na obudowie. Tak to widzę. Thunderbolt, SSD, a jako medium łączące z siecią – jak w przypadku Sonore – LAN (żadne tam WiFi!). Core plus Bridge pod jednym dachem z tabletem / smartfonem w roli sterownika. Taki pojedynczy komputerek, albo takie dwa (i więcej) komputerki (z rozdzieleniem funkcji serwerowych od odtwarzania muzyki) to było by definitywnie TO. Na Linuksie rzecz jasna. Według mnie niczego lepszego w tej dziedzinie nie dałoby się wymyślić. Oczywiście rynek nie zna czegoś takiego, jak „nic lepiej”, widzę zatem pole do popisu dla producentów takiego PC oraz (a może nawet przede wszystkim) stacji – hubów (a to zasilanie koszerne, a to jakieś zoptymalizowanie konstrukcji takiego huba pod kątem audio… wysokiej klasy DAC? Specjalny, wydzielony / dedykowany bezprzewodowy link do urządzeń audio korzystających z bezdrutowego przesyłu danych?), jakiś kabelków thunderbolt od audio kablarzy ;-) itd itp. Wiadomo, tak to się kręci. To, co byłoby „wsadem”, tzn. software, już jest. Zwie się Roon i w takim ideale komputerowego audio stanowiłoby nasze…

…dla całego systemu PC Audio. Ostatecznie zamykając temat. Ostatecznie? ;-)

 

 

 

 

W nawiązaniu: ideał PC Audio za rozsądne $ zwie się Sonore microRendu

Podziel się na:
  • Wykop
  • Facebook
  • Digg
  • Google Bookmarks
  • Blip
nas-mr-as

W nawiązaniu do poprzedniego wpisu o systemie komputerowym pod audio rodem z Antypodów. Tamten wynalazek kosztuje 6500 dolarów, ten tutaj 650. Dziesięć razy mniej. To nie jedyna zaleta, bo choć nie jest to tak rozbudowany komputer co opisany wcześniej DX2 to jednak ma – poza ceną – jeszcze jedną, niezaprzeczalną zaletę… nie wygląda jak komp, nie zajmuje tyle miejsca co komp, w ogóle nie wymaga konfiguracji i obsługi niczym komp. To właśnie idealne, bo „niekomputerowe” źródło PC Audio. Całość zamknięta a miniaturową obudowę wykonaną z aluminium, przypominającą jako żywo jakiegoś niewielkiego DACa. Tutaj mamy, coś innego niż wszystko to, co do tej pory pojawiło się na rynku. Bo ten wyspecjalizowany komputer jest właśnie wyspecjalizowanym transportem audio z własnym oprogramowaniem systemowym/front-endem*. I choć może być dowolnie zastosowane któreś z popularnych rozwiązań (Squeezebox Lite, AirPlay, DLNA, front-end JRivier etc) to sednem jest kompletne rozwiązanie z własnym protokołem tj. RAAT via Roon, względnie takim sofcie jak HQ Player NAA. A dokładnie to wykorzystanie microRendu w roli końcówki/transportu czytaj end-pointu, przykładowo z modułem Roon Ready. Wtedy wystarczy serwer NAS z zainstalowanym oprogramowaniem Core i już mamy wszystko, by grać z plików, elegancko łącząc opisywane rozwiązanie z systemem audio. Oczywiście można też skorzystać z LMS (Squeezebox) z SqueezePadem czy iPengiem …opcji jest więcej:

Możliwości Sonore microRendu w oparciu o zainstalowane moduły:

  • SqueezeLite
  • ShairPort
  • MPD/DLNA
  • HQ Player NAA
  • RoonReady

To, co robi tutaj ogromną różnicę, poza wspomnianym oprogramowaniem (sterowanym przez Roon Remote na innym komputerze, czy – co bardziej prawdopodobne i wygodniejsze, dotykowo na handheldzie) jest implementacja USB, a właściwie cały tor sygnału, czy precyzyjniej tor danych audio, jakie przechodzą przez naszego bohatera. Tak, cały sekret tkwi w tym, jak to skonstruowano, jak wiele zrobiono by problemy znane z wykorzystania interfejsu USB całkowicie wyrugować w tym projekcie. I wiecie co, patrząc na ten komputerek przez pryzmat własnych doświadczeń z branży IT, widzę że to jest właśnie to koszerne, w 100% dopasowane rozwiązanie – idealny interfejs / transport USB audio, bez żadnych „ale”. Dlaczego? Popatrzmy na tę specjalizację i doceńmy, jak wiele zrobiono by uniknąć interferencji, wpływu poszczególnych komponentów typowego komputera, wpływu negatywnego, na odtwarzanie muzyki przez takie źródło. Dwurdzeniowy układ to jednostka z pamięcią operacyjną funkcjonująca jako System On Module z dedykowanym oprogramowaniem. Wspominałem we wcześniejszym wpisie jak ważne to zagadnienie, jak ważny jest tutaj OS*, w ogóle oprogramowanie, w tym przypadku mamy całość opracowaną SPECJALNIE POD AUDIO, bez kompromisów, napisaną właśnie dla tego audio komputerka. Przy czym sam system daje nam coś, co stanowi przewagę komputerowego OS*, nad rozwiązaniami zamkniętymi, tj., możliwość modyfikacji, wprowadzania nowych wersji software, instalowania w przyszłości nowych aplikacji. Tyle, że nie ma tam ani śladu edytora tekstu, obsługi drukarek, integracji komunikatora oraz programu pocztowego itp spraw… to czysty kod pod audio*. I to, moi drodzy, robi różnicę i powoduje, że to ambitniejsze, dojrzalsze rozwiązanie od jednak tylko zmodyfikowanego Linuksa w przedstawionym w poprzednim wpisie komputerze z Nowej Zelandii (ta sama dystrybucja, jednak w przypadku Sonore poszli znacznie dalej w optymalizacji oprogramowania, to w 100% kompilacja pod audio!)*.

Minimalizm w tym wypadku, to minimalizm formy, bo treść jest MAX (to jedyny taki micro PC w 100% zaprojektowany pod audio – tylko i wyłącznie pod audio)

 * Sonicorbiter OS to oparty na Open Source (Fedora) system całkowicie zoptymalizowany pod audio. Kompilacja jest przyporządkowana tylko i wyłącznie jednemu celowi: przesłać dane audio z gniazdka LAN i dalej wysłać jako sygnał via USB do zewnętrznego przetwornika. Dodatkiem jest któryś z front-endów, czyli warstwa softwareowa odpowiedzialna za zawiadywanie odtwarzaniem oraz nawigowanie po zbiorach. Tu nie ma żadnych, niepotrzebnych elementów, typowych dla każdego komputerowego OS. W końcu komputer, z definicji, to urządzenie wielozadaniowe – no właśnie – tyle, że nie mówimy o typowym komputerze, bo ten tutaj jest właśnie WYSPECJALIZOWANY, bardzo wyspecjalizowany, a funkcjonalność OS dopasowana do tego, co powyżej tzn. wybrać i przesłać dane audio. Koniec, kropka. Odtwarzacz audio bez zbędnych dodatków. Czysty. Taka idea przyświecała twórcom tego projektu! Za całość odpowiada Sonore / Simple Design oraz Small Green Computer. Całość działa jak w przysłowiowym tosterze – niczego nie musimy wiedzieć o kompilacjach, o Linuksach, o komputerowych OSach… UX to prostota porównywalna z klasycznymi źródłami (nośniki). Wybieram wykonawcę, naciskam play, leci. Tyle. Konfiguracja to trzy tapnięcia w ekran dotykowy. I TO JEST TO! Linux jako fundament z przyjaznymi jw. front-endami audio (Roon!), z okiełznanym zapleczem hardwareowym (sprzęt) oraz ze skonfigurowanym przez producenta oprogramowaniem. Wreszcie ktoś tego dokonał! :)


To pierwszy taki system, gdzie całość oparto na przesyle danych in/out z zastosowaniem przygotowanego pod transfer muzyki LANu oraz USB. Pobieramy zatem dane z sieci za pomocą skrętki pakietowo, bezstratnie, z ewentualną korekcją, finalnie otrzymując bezbłędny zbiór zer i jedynek, następnie dane te trafiają do odbiornika USB, który wyposażono w doskonalszą wersję Regena – regenerator sygnału (interfejs USB), którego niedoskonałości tj. opóźnienia czasowe, jitter są powszechnie znane i z którymi na różne sposoby się walczy. Tutaj USB to nie magistrala z współdzielonymi procesami / urządzeniami, a audio droga dla audio sygnału. Tylko i wyłącznie. Całkowicie odcięto tutaj procesor (inne odwołania), wszelkie dodatkowe interfejsy (a to jakieś HID, jakaś kamera, jakiś kontroler), przerywania jakie znajdziemy w typowym systemie komputerowym – tu nie ma NIC, co mogłoby zakłócić sygnał. Wyeliminowano wszelkie, faktyczne jak i potencjalne źródła zakłóceń! Izolacja, separacja od zakłóceń, szumu wraz z własnym zasilaniem obu interfejsów gwarantują, że na tym etapie (tj. w źródle cyfrowym tzn. transporcie cyfrowym, czytaj opisywanym PC) nic, absolutnie nic nie popsuje sygnału. Dopasowanie impedancji oraz integracji sygnału z faktyczną eliminacją jittera to cel, który udało się w tym projekcie osiągnąć twórcom i – jak mówi John Swenson (zaprojektował Regena oraz opisywanego PC) – „w tym przypadku nie trzeba już niczego z sygnałem robić, bo ten trafia do DACa w idealnej, wzorcowej postaci”.

Dodajcie, do tego co powyżej, Roon-a i mamy komplet!

Lepsze oscylatory, wyłączenie „brudnych” układów (CPU, pamięć, stopnie zasilania), ich odseparowanie, tworzy coś na kształt układu DAC z zewnętrznym, precyzyjnym zegarem, z osobnym, precyzyjnie dopasowanym zasilaniem**. Tak właśnie wygląda ten IDEALNY TRANSPORT PC AUDIO. Wraz z odpowiednim, takim jak opisany przed chwilą, przetwornikiem (łatwo zaprzepaścić cały układ, tor, przez coś, co wprowadzi nieład – dobry DAC to arcyważny element), można w oparciu o microRendu zbudować wzorcowe źródło komputerowego dźwięku, idealny odtwarzacz plikowy. Dopasowanie zegara wraz z odpowiednim, napisanym specjalnie – jeszcze raz podkreślę – oprogramowaniem systemowym, pozwala temu komputerkowi przeistoczyć się w coś, co teoretycznie stanowi cyfrową referencję, punkt odniesienia dla każdego plikowego źródła audio. Wiele razy podkreślałem jak ważne jest zasilanie i jak poważnym problemem jest dostarczenie odpowiedniego prądu w komputerowych aplikacjach audio. Właściwie jest to niemożliwe odnośnie PC, a precyzyjniej – tak było aż do pojawienia się opisywanego urządzenia. Zamiast siejącej płyty głównej z ekstremalnie zaszumionymi konwerterami zasilania (DC-DC), zamiast bałaganu jaki pojawia się nawet w przypadku drogich liniowych zasilaczy zewnętrznych, które dostarczają w typowych płytach głównych zasilania pokonując skomplikowany tor, tutaj mamy czystą ścieżkę dla zasilania opartą na liniowym regulatorze aż do portu USB i dalej zew. do USB DACa. Nie ma konieczności stosowania przełączników, konwerterów, całość oparta jest na dedykowanym dla konkretnego interfejsu rozwiązaniu. To coś innego, niż micro PC, unikalnego – to nie jest oferowany przez Sonore Sonicorbiter SE (komputerek ala Raspberry Pi, oparty na typowej typologii, w żadnym stopniu nie przystosowanej do bycia wyspecjalizowanym, komputerowym transportem audio) oraz zminiaturyzowany PC x86, których zatrzęsienie znajdziemy obecnie na rynku (vide Fooko PC (2), czy inni kieszonkowy pecet – czekający na pogłębiony opis – eGreat i5). To unikalna rzecz, podkreślam, bo zaprojektowana od podstaw pod transport plikowy, a nie dostosowana (jak wymienione konstrukcje) do tej roli!

 

Tylko tyle i aż tyle: LAN in –> USB out…

** jako zasilacz można zastosować produkt iFi (kosztujący rozsądne 49$) albo coś od naszego rodzimego Tomanka (właśnie piszę do Pana Tomasza w tej spawie ;-) )

 

Właśnie zasilacz, oczywiście zewnętrzny (nie ma go w komplecie – dla jasności – to dodatkowy wydatek… można kupić dowolny 6/9V, można wyspecjalizowany jw i zapewne warto taki właśnie), zaprojektowany pod to konkretne urządzenie, odgrywa tu jedną z kluczowych ról. Opisane powyżej, odseparowanie poszczególnych sekcji zasilania, zastosowanie osobnych domen w zależności od tego co zasilamy energią, z osobną optymalizacją dla interfejsu LAN oraz dla USB to coś, czego nigdzie indziej (poza opisywanym PC) w takiej formie nie uświadczymy. Innymi słowy, ktoś po raz pierwszy, stworzył komputer, którego konstrukcja w najdrobniejszym szczególe realizuje postulat transparentności, braku interferencji oraz czystego zasilania w ramach komputerowego transportu audio. Niesamowite!

A to jeszcze nie koniec, bo konstruktorzy zadali sobie wiele trudu by podsystem pamięci (operacyjnej i masowej) także był „koszerny”, tj. nie generował problemów w trakcie odtwarzania muzyki. W sumie układ i.MX6 korzysta z trzech różnych podsystemów pamięci – jest RAM tj. moduł DDR3, jest pamięć podręczna NVRAM (flash ROM Cisco) oraz karta pamięci SD. Całość finalnie jest bardzo szybka, system ładujemy z karty SD, co ma zabezpieczać nas przed ewentualnością wystąpienia jakiś problemów, błędów w oprogramowaniu. Jeżeli system będzie działał niestabilnie, przestanie działać jak należy, wystarczy pobrać oprogramowanie systemowe na inną kartę (bywa, że winien jest właśnie nośnik – wymienny oznacza brak konieczności wymiany wewnętrznego dysku) i przeprogramować komputer. Sam kontroler kart SD jest powolny w stosunku do szybkich pamięci półprzewodnikowych (SSD), ale ma też duże zalety w takiej aplikacji, takie jak niewielki szum oraz ekstremalnie niewielkie zapotrzebowanie na energię. Po załadowaniu OS wraz z softwarem do pamięci, całość działa bardzo szybko. Rzecz jasna obsłużymy wszystko jak leci odnośnie formatów audio, tj. DSD/DXD aż do poziomu PCM 32/768 oraz 1 bit aż do 512. Jak każdy komputer, ten tutaj także będzie „future proof”, pozwoli na dopasowanie transportu pod aktualne potrzeby, wymagania. Zawsze.

Przykładowy system oparty na microRendu

DF to fajny DAC, są jednak inne, lepsze od niego USB DACzki tj. hiFace DAC M2Techa, HA-2 Oppo czy Hugo Mojo (a to tylko opcje USB DAC / USB DAC & bateria) 

Cóż można tutaj dodać? Chyba jedno tylko: ten mini PC wyspecjalizowany pod audio wcześniej, czy później, trafi do nas jako finalne źródło plikowe, będzie to koniec poszukiwań ideału PC Audio. Wraz z Roonem, Tidalem oraz NASem (zawiadywanym przez Core Server), Sonore microRendu będzie docelowym rozwiązaniem. To, co będzie dosmaczać, zmieniać, przyprawiać to różne przetworniki C/A – tu zawsze znajdzie się coś nowego, ciekawego. Czy produkt Sonore przekreśla dotychczasowe rozwiązania z zakresu dźwięk z komputera? No nie powiedziałbym. Pamiętacie interfejs thunderboltowy TAC-2/elgato dock, który niedawno opisywałem? No właśnie. To zapewne podobny opad szczęki i coś, co ustawia wszystko w określonej hierarchii, porządku. Wiem, że „piorun” to w dużej mierze ominięcie wielu wspomnianych problemów w aplikacji USB Audio, to ten kierunek, przy czym nie wyklucza to progresu wynikającego z bezkompromisowej konstrukcji CAŁEGO systemu komputerowego, z dedykowanym OS, z misternie zaprojektowanym układem.

To właśnie o microRendu mowa.

Wow!

Komputer pod audio z Antypodów & Roon. Ideał? Nasze trzy grosze

Podziel się na:
  • Wykop
  • Facebook
  • Digg
  • Google Bookmarks
  • Blip
dxb_half1

Kosztowne to. Bardzo. A konkretnie za ile? 6500 dolarów. Za tyle to można mieć wydajną stację roboczą. Prawda. W segmencie cyfrowych transportów to też raczej (naj)wyższy pułap. Tyle, że mówimy o czymś, co w pewnym sensie wyznacza zupełnie nowy kierunek, coś co ja prywatnie nazywam PC BACK! Dlaczego powrót PC? Ano dlatego, że zataczamy oto pełne koło – od wieszczenia ery post-PC, eksplozji handheldów, przenośnej elektroniki, konsol (tak, tak to gigantyczne pieniądze, tzn. cała elektroniczna rozrywka) po to, co obserwujemy obecnie. A co obserwujemy? Ano wielki powrót PC. Ktoś się obruszy – ale jak to powrót, przy spadającej liczbie sprzedawanych komputerów. Tak, tylko że to niczego nie wyjaśnia i zaciemnia obraz… konsole z komponentami typowo pecetowymi, integracja systemów operacyjnych (komputerowych) na nich, hybrydy (mam tu na myśli nie tylko pomysły MS, ale także do pewnego stopnia nowe iPady Pro Apple – wszystko zmierza, wierzcie mi, do UNIFIKACJI), dalej, wielki powrót PC w roli jedynego, sensownego pomysłu na VR oraz bezproblemowe korzystanie z treści UHD. Tak to wygląda i – co dla nas nie bez znaczenia – dotyczy także naszego, audio, poletka.

Ten konkretnie komputer to oczywiście jakaś nisza, niszy, ale pokazuje bardzo ciekawą tendencję, coś co się przed momentem pojawiło i według mnie będzie niebawem stanowić prężnie rozwijającą się gałąź rynku. Przez analogie do PC pod TV (od HDTV po Steam Machines – czyli specjalizacja, z silnie zaakcentowanym pecetowym rodowodem), widzimy pojawienie się już nie hobbystycznych (vide CAPS) konstrukcji pod audio. Dedykowanych audio. Wyłącznie pod audio. To takie komputery, które mogą być integrowane w obudowie bardzo konkretnych audio klamotów (Musical Fidelity Encore 225), jak i stanowić po prostu cyfrowy transport (bez dodatków), taki, który niweluje wszelkie wady komputerowego źródła (te rozpoznane, jak opóźnienia, jitter, interferencje i te trudniejsze do zdiagnozowania, dotyczące ogólnie rzecz biorąc oprogramowania systemowego). Pisałem o tego typu konstrukcjach nie raz na HDO, opublikowałem recenzję „kostki” MiniX PC aka Fooko PC (dość popularny kierunek, choć trudno tu mówić o specjalizacji, bo to zwykły miniaturowy PC jest). Tak, są różne możliwości, ba można powiedzieć morze możliwości i to właśnie najmocniejsza strona PC Audio… wiele dróg, które mają prowadzić do jednego celu – jak najlepszego odtworzenia plików audio na danym torze, systemie.

Tym, co stanowi przełom, będę się tutaj mocno upierał, że właśnie to jest KLUCZOWA kwestia – jest oprogramowanie integrujące i że tak powiem spinające świat PC z światem domowego audio. To – tak zgadliście – Roon. Dlaczego to takie ważne? Pomijając kwestie obsługi, możliwości tego interfejsu, serwera, front-endu (tak, mówimy o KOMPLETNYM rozwiązaniu), mówimy tutaj o stworzonym na bazie tego rozwiązania standardzie, obejmującym firmowy protokół RAAT. To właśnie on robi różnicę. Dwa fundamenty, na których opiera się Roon: Core oraz Ready, czytaj serwer/klient działają w ramach własnego, unikalnego rozwiązania, protokołu, który pozwala (przy odpowiednio zbudowanym transporcie PC) stworzyć docelowe, idealne warunki dla transferu muzyki. W końcu to się komuś udało i to coś, co jest powtarzalne, osiągalne, w tym sensie, że przy zapewnieniu odpowiedniego zaplecza hardwareowego oraz softwareowego (kwestia komputerowego OS jest tu oczywiście niepomijalna – o czym za chwilę) mamy GOTOWCA. Bez konieczności kombinowania, bez konieczności zgłębiania zależności, bo bierzemy to, że tak powiem z półki. I TO JEST CLOU.

Ten Antipodes DX 2 gen to nic innego, jak właśnie wyspecjalizowany PC. Bardzo wyspecjalizowany. Z Linuksem, z kilkunastoma zainstalowanymi usługami, protokołami, odtwarzaczami audio, w tym także z Roon Core oraz Roon Ready. Innymi słowy mamy wiele scenariuszy wykorzystania tego klamota, w tym wg. mnie najlepszą konfigurację z jednocześnie pracującym na tej maszynie Roon Core oraz Roon Ready. To kompletne rozwiązanie serwer/klient z pudełka pod audio. Idealne, bo pozbawione wszelkich problemów, na jakie można natrafić w przypadku PC pod audio. Zastosowana dystrybucja Linuksa jest tutaj bardzo ważnym elementem.

Dlaczego?

To powyżej, to pierwsza generacja DX-a

A to poniżej, to pokazana w Monachium, tytułowa wersja 2

Ano dlatego, że dystrybucja jest specjalnie opracowana na potrzeby tego konkretnego projektu. Linux daje takie możliwości jako oprogramowanie OpenSource, pozwala na taką kompilację kodu, aby efekt był skrojony dokładnie pod nasze wymagania. I tutaj właśnie mamy takie coś. Znam Daphile, to bardzo fajne rozwiązanie, tutaj jednak konstruktorzy i programiści idą krok dalej, bo dopasowują system komputerowy POD KONKRETNY komputer PC. W przypadku tytułowego rozwiązania mamy dystrybucję opartą na Fedorze systemie zmodyfikowanym przez team Kiwi w celu optymalizacji sygnału, redukcji jittera oraz wprowadzenia całego szeregu stopni buforowania/re-taktowania, co w efekcie ma przekształcić tego PC w high-endowe źródło (taaaak, właśnie, w końcu to 6,5k$, nieprawdaż?) Generalnie nie ma tu mowy o żadnych kompromisach (możemy pośmiać się z audiofilskich przewodów SATA, ale zanim to zrobimy warto docenić kompleksowe podejście do tematu twórców tego peceta), to w 100% dopracowany projekt pod kątem odtwarzania muzyki. Tylko i aż.

Oprogramowanie to raz, a hardware to dwa. Poza gniazdami USB (jedno z własnym, oddzielnym torem zasilania 5V, w formie osobnej karty rozszerzeń na PCI-e), mamy typowe dla klasycznych transportów cyfrowych wyjścia SPDIF (także w postaci AES/EBU) zawiadywane nie przez OS, a programowalny – dobrze nam znany, chip XMOS X-CORE. Oczywiście mówimy tutaj o interfejsach asynchronicznych, o galwanicznej izolacji …w sumie mówimy tutaj o kompletnym, wysokiej klasy konwerterze USB (dedykowanych audio, bez współdzielenia procesów, innych komponentów komputera z wymienionymi powyżej gniazdami) – SPDIF. Celem było uzyskanie dokładnie takiej samej jakości z wszystkich wyjść cyfrowych. O wyborze mają tutaj decydować wyłącznie preferencje użytkownika (okablowanie, posiadany DAC etc.). Sercem komputera DX2 jest czterordzeniowy układ Intel Atom (patrz Fooko PC), chłodzony pasywnie. Tu rodzi się pytanie o wydajność takiego procesora w sytuacji, gdy zapragniemy skorzystać z wszystkich funkcji jakie daje software (multistrefowe granie plików hi-res, odtwarzanie DXD/DSD128/256 czy konwersja DSD-PCM-DSD). Z moich testów wspomnianego przed chwilą Fooko wynika, że takie mocno obciążające procesor zadania mogą być dla zastosowanego w tym projekcie CPU wyzwaniem. Z tym, że tutaj mamy zupełnie inny OS, a to ma niebagatelny wpływ na to ile mocy nam zostaje (czytaj Windows ciągnie taki system w dół, bo jest mocno zasobożerny). Także nie musi to być ograniczenie, warto to będzie jeszcze sprawdzić!

Tu jeden z wariantów DX wyraźnie wskazujący zastosowanie (serwer)

Preinstalowany ROON daje w sumie trzy możliwe scenariusze: możemy skorzystać z zewnętrznego serwera ROON (jakiś NUC, mikroPC w roli serwera), wtedy opisywany komputer jest Roon Ready (end-pointem). Korzystamy z danej infrastruktury sieciowej, co może wpłynąć na końcowy efekt. Aby uniknąć tego wpływu możemy także zdecydować się na Roon Core, z zewnętrznym sterowaniem (z handhelda), z bezpośrednim wpięciem jakiegoś DACa via USB lub SPDIF. Konstruktor nazywa takie połączenie Core Direct (w torze sygnału mamy sterownik zewnętrznego DACa). Wreszcie jest trzecia opcja – najciekawsza – czytaj serwer/klient pod jednym dachem. Wtedy to Core komunikuje się z Ready w ramach jednego systemu komputerowego i to właśnie Antipodes DX2 wraz z własnym oprogramowaniem systemowym robi dźwięk, robi różnicę. Bez naruszania kodu Roona, w takim scenariuszu, linuksowa kompilacja stanowi czysty, pozbawiony jakichkolwiek degradujących dźwięk (faktycznie, potencjalnie – mniejsza) elementów kod, kod przygotowany specjalnie pod kątem odtwarzania muzyki na takim komputerze. To wspomniane powyżej modyfikacje, wraz z dopasowaniem kompilacji do współpracy z Roonem pozwalają – zdaniem twórców tego rozwiązania – uzyskać lepszy efekt od Core Direct (Roon Core z wpiętym DACzkiem, obsługiwany zdalnie).

To kluczowa sprawa, ale nie jedyna, bo cała reszta tj. zasilanie, ekranowanie, właściwa separacja oraz umiejscowienie poszczególnych komponentów (patrz zdjęcia), w przypadku omawianego komputera, decydują o końcowym efekcie. Szczególnie zasilaniu poświęcono tutaj wiele uwagi, starając się dostarczyć stabilne napięcie wszystkim komponentom w ścieżce sygnału. Komputer z pudełka, siłą rzeczy, nigdy nie będzie w taki sposób zaprojektowany. Oczywiście można skorzystać także z alternatywnych usług / odtwarzaczy, takich jak: Squeezelite, Squeezebox server (LMS), MPD, HQPlayer NAA, Bubble UPnP, SONOS czy Plex Media Server:

Jednak tym, co wg. mnie robi zasadniczą różnicę jest opisany powyżej ROON. Oczywiście kwestią do dyskusji jest wycena tego projektu. Można zapewne zmieścić się w zupełnie innym, niższym budżecie, wprowadzając na rynek sprzęt o podobnych możliwościach (rezygnacja z drogiej obudowy, rezygnacja z napędu optycznego, przeskalowanie komputera w dół, rezygnacja z bardzo kosztownych, wieloterabajtowych pamięci masowych SSD etc.). Tak, czy inaczej to świetny przykład tego, co można zrobić z systemem komputerowym dedykowanym audio. Jak widać, można zrobić wszystko i stworzyć bezkompromisowy PC Audio, który zwyczajnie nie będzie miał rywala w świecie tradycyjnych źródeł cyfrowych, a to za sprawą bycia „zawsze na czasie”. Tego nie dostaniemy z żadnym klamotem audio. A to ważne, bo właśnie teraz interfejs, oprogramowanie w świecie muzyki z pliku to kluczowa sprawa. Widać to z całą mocą w tym właśnie, konkretnie, w opisanym projekcie/produkcie (właśnie ruszyła jego sprzedaż).

Pozostaje czekać na podobne opracowanie (mam tu na myśli integrację dopasowanego OS z Roonem na maszynie x86 zaprojektowanej pod audio), tyle że dopasowane do realiów kieszeni z jakimś określonym dnem.

Specyfikacja (w j.ang):

  Number of Pieces
1 Piece – Server with Internal Linear Power Supplies
  Storage Capacity
Up to 6TB SSD – 1TB, 2TB, 4TB or 6TB
  Audio Outputs
Ethernet plus either USB Audio 2.0, or Conventional S/PDIF, AES3, Toslink, or both

USB Outputs
One with USB 5v Power On & One With 5v Power Off
USB Audio 2.0 Compliant (to 32 bit /384 kHz)
DoP – DSD64, DSD128, DSD256
  S/PDIF, AES3, Toslink Outputs
PCM to 24 bit / 192 kHz
  Core Technology
Antipodes Core V4

Power Supply Technology
Fully Linear Internal Power Supplies
- Dedicated Supply to Output Card
- Custom-Wound Transformer
  Software Suite
Antipodes 2
  Case Material
All Aluminium Alloy
  Cooling
Fanless Passive Cooling
  AC Power Requirements
110 to 120 VAC or 220 to 240VAC (Switchable at Service Centre)
  Power Consumption
Less than 25W while running
  Dimensions
432mm (w) x 273mm (d) x 85mm (h)
17in (w) x 10.7in (d) x 3.3in (h)
  Shipping Weight
Approx 7.7kg (17lbs) – Varies by Configuration


Poniżej konfiguracje DX2 oraz parę dodatkowych fotek z rozbudowanym opisem…

» Czytaj dalej

MQA w streamerach NADa (Bluesound)… po aktualizacji

Podziel się na:
  • Wykop
  • Facebook
  • Digg
  • Google Bookmarks
  • Blip
Zrzut ekranu 2016-06-14 o 09.17.32

Kolejny duży producent, kolejny sprzęt który będzie to obsługiwał natywnie. Najistotniejsze jest tutaj nie to, że Bluesound, że kolejny, a sposób implementacji. Mówimy o pełniej obsłudze, którą wprowadzono na drodze aktualizacji oprogramowania. Tak właśnie. Wiecie co to oznacza? No jasne, każdy transport cyfrowy, czytaj Twój smartfon, tablet oraz komputer może być odtwarzaczem MQA bez konieczności modyfikowania toru. To arcyważna informacja, bo do tej pory nie było w pełni jasne, czy za tym nowym sposobem dystrybucji nie kryje się – właśnie – próba wprowadzenia na rynek nowego standardu hardware’owego co w oczywisty sposób przeczyłoby zdrowemu rozsądkowi. Na szczęście tak nie jest, bo jak wspomniałem powyżej wystarczy upgrade firmware i już można cieszyć się z dobrodziejstw MQA (w pełni). 

Bluesound to submarka dobrze znanego nam NADa. To kompletny system bezprzewodowego grania multistrefowego z wysokiej klasy strumieniowcami, obsługujący wszystko jak leci. Postaramy się na łamach HDO przetestować to rozwiązanie. Z obozu MQA nadchodzą także inne, dobre wieści – kolejnym dystrybutorem plików w tym formacie jest HIGHRESAUDIO, specjalistyczny kramik z downloadami hi-res. Oczywiście poza sklepami kluczem do sukcesu będzie wdrożenie standardu do usług streamingowych. To, że tak powiem, warunek konieczny do odniesienia sukcesu. Na razie pilotażowo mamy MQA w Tidalu, mam nadzieję że streaming w jakości 24 bitowej, pozwalający na uzyskanie jakości tożsamej z materiałem źródłowym (bez żadnych „ale”) pojawi się w kolejnych, tego typu usługach. Kto może być następny? Na pewno Qobuz, w końcu to usługa w której dostępne są hi-resy (downloady, testowo także strumień).

Trudno powiedzieć, jak to będzie wyglądało odnośnie dwóch streamingowych potęg tj. Spotify oraz Apple Music. Na razie nie zanosi się na jakieś zmiany w zakresie jakości usług świadczonych przez te serwisy. Apple koncentruje się obecnie na przebudowie i uporządkowaniu software odtwarzającego (powszechnie krytykowanego), a zmiany w samym AM są raczej polerką, nie ma jakiś zasadniczych zmian odnośnie tej usługi. Spotify natomiast stara się rozszerzyć swój biznes (wideo, własne produkcje). Pamiętajmy, że czeka nas niebawem spora rewolucja, wraz z pojawieniem się 5 generacji sieci, co całkowicie zmieni nasze możliwości w zakresie korzystania z danych. Te wzrosną na tyle, że kwestia strumieniowania plików audio o wysokiej jakości nie będzie żadnym technologicznym wyzwaniem. To jednak dopiero przed nami…

Nowe Gear IconX od Samsunga – zapowiadaliśmy nadejście takich słuchawek

Podziel się na:
  • Wykop
  • Facebook
  • Digg
  • Google Bookmarks
  • Blip
Samsung-gear-iconx-wireless-earbuds_1

Samospełniająca się przepowiednia? Kilka razy na łamach HDO przepowiadaliśmy (w linku rozbudowana fotogaleria z co najmniej trzema różnymi projektami takich słuchawek) pojawienie się tego typu produktów. IEMy w pełni bezprzewodowe, tzn. takie, które nie mają żadnego kabla (do tej pory bezprzewodowe dokanałówki, były de facto tylko w 50% bezprzewodowe – jedna ze słuchawek była pasywna, kablem trzeba było doprowadzać do niej dźwięk, bateria często montowana na takim przewodzie co prawda dawała znośny czas funkcjonowania całości, z drugiej ta bezdrutowość, była taka naciągana właśnie) to coś, co niebawem zawojuje rynek. Będą to bardzo odmienne od dotychczasowych konstrukcji słuchawki, co możemy zaobserwować przyglądając się tytułowym Gear IconX od Samsunga. Koreański gigant zapoczątkuje popularyzację tego typu produktów na rynku, nie mam co do tego żadnej wątpliwości.

Czym jest IconX? To nie tylko, czy nawet nie przede wszystkim słuchawki. To monitor aktywności, czujniki, to patent na szybkie doładowywanie z futerału/dock-a, to także różne tryby współpracy oraz korekcji dźwięku, w tym takie, które niekoniecznie mają coś wspólnego z muzyką (na marginesie, amerykańskie siły zbrojne chcą bezprzewodowe IEMy, które selektywnie będą ograniczały określone pasma, np. skutecznie redukując odgłosy walki, wystrzału, przy czym nie wygłuszą komunikatów, mowy ludzkiej etc. a wręcz je wzmocnią). Słuchawki Samsunga wyglądają lepiej od opisanych Dash-ów, są lekkie, dopasowane do ucha, prezentują się więcej niż dobrze. Jedyna wątpliwość – spora wątpliwość – to deklarowany czas pracy, gdy na IEMach odtwarzamy muzykę. To tylko 3 godziny – za mało, by uznać, że mamy swobodę w tym zakresie. Według mnie absolutnym minimum jest 5-6 godzin. Wystarcza to w większości sytuacji i powinno stanowić standard w takich całkowicie bezprzewodowych słuchawkach. Mam nadzieję, że kolejne modele będą właśnie w ten standard się wpisywały. Zapewne niebawem pokaże coś w tym zakresie samo Apple (na bank będą jakieś nowe bezprzewodowe IEMy – pytanie tylko czy będą to nowe EarPodsy, czy może coś oferowane w ramach marki Beats?), w kolejce są kolejni producenci (wielcy) z branży IT.

Jak będziemy sterować tymi pchełkami wkładanymi do ucha? Ano będzie to sterowanie za pośrednictwem dotykowej powierzchni na ich obudowie. Tapnięcia oraz głaskanie zapewnią nam kontrolę nad odtwarzaniem, poza tym będzie można prawdopodobnie korzystać z fonicznego sposobu wyboru trybu działania, obsługi oraz wydawania konkretnych dyspozycji odnośnie repertuaru (nie wiadomo tylko, czy będzie to się odbywało via samsungowa apka, czy może w ramach google’owego asystenta Google Now). Mamy potwierdzenie foniczne tego, co w danej chwili robimy odnośnie sterowania. Konfigurację IEMów przeprowadzamy w firmowej aplikacji.

Tym, co ma być wyróżnikiem (mamy to też w przypadku innej, ubieralnej elektoniki, takiej jak choćby Apple Watch) to dążenie do częściowej autonomiczności tego typu produktów. W tym wypadku wyraża się to 4GB wbudowanej pamięci przeznaczonej dla muzyki, jaką dysponują opisywane słuchawki. Pozwala to na użytkowanie ich bez konieczności parowania ze źródłem (oczywiście wtedy mamy do czynienia z czymś przypominającym iPoda Shuffle – choć wybieranie foniczne, o ile będzie w takim trybie działało, pozwoliłoby na nawigowanie po zbiorach muzycznych bez konieczności użytkowania ekranu, jak nie teraz to w kolejnej generacji). Zresztą, na marginesie, pojawienie się inteligentnych soczewek, okularów, AR to już całkiem nieodległa przyszłość. Do tego czujniki pomiaru tętna, akcelerometr – monitor aktywności – to coś, co już teraz integruje się w tego typu produktach i Samusung oczywiście nie odmówił sobie wprowadzenia takich, jw. „ficzerów”, do swoich IconX. To jeden z tych elementów, który na pewno znajdziemy w przyszłych słuchawkach na wynos.

Ile to będzie kosztować? Słuchawki będą oferowane za 199.99$. Sporo. Znowu, wspominałem w jednym z ostatnich artykułów, o zauważalnym trendzie wzrostu cen słuchawek i to znajduje swoje potwierdzenie w omawianym przypadku. Ceny z zakresu 800-1000 złotych to już nie wybrane, nieliczne modele, a prawdopodobna średnia w tym segmencie. Popatrzmy – słuchawki wyposażone we własne DACzki, wzmacniacze (transmisja via USB-C, Lightning po wyrugowaniu audio jacka), IEMy w pełni bezprzewodowe, będące jednocześnie autonomicznymi playerami, monitorami aktywności oraz ważnym elementem ubieralnej elektroniki (interakcja, integracja z asystentami cyfrowymi, zmiana warunków środowiskowych – manipulacja za pomocą zaawansowanej korekcji itd. itp.). To musi kosztować i kosztuje.

Samsung ciekawie rozwiązał, przynajmniej częściowo, problem krótkiej pracy (gdzie zmieścić baterię o dużej pojemności w przypadku takiego projektu? No właśnie). Futerał to jednocześnie power bank, to taki w sumie niezbędny dodatek, element z którym nie powinniśmy się rozstawać. Po „zadokowaniu” słuchawek automatycznie zostają one doładowane (dwukrotna możliwość podładowania). Fajny patent, pytanie jak szybko działa tutaj fast charge? Tego nie podano. Kiedy premiera? W tym roku, niewykluczone że pierwsze egzemplarze produkcyjne ujrzymy na IFA 2016 (wrzesień, Berlin).

Poniżej krótka wideoprezentacja tego produktu:

» Czytaj dalej

Audiofilskie produkty w mainstreamie? Znak czas(ów)? To nie przypadek!

Podziel się na:
  • Wykop
  • Facebook
  • Digg
  • Google Bookmarks
  • Blip
Mainstream

Tak sobie patrzę na to, co się ostatnio wyrabia i powiem Wam, parafrazując przy okazji pewnego nawiedzonego wariata: kolejny artykuł o audiofilskim produkcie na the Verge? Znowu piszą o tak egzotycznych (dla większości) rzeczach, jak USB DACzki? Słuchawki ortodynamiczne tamże… że jak?! Jeżeli to wszystko pojawia się @ bardzo popularnym mainstreamowym vortalu „to wiedz, że coś się dzieje!” Ktoś mógłby zaprotestować, mówiąc: zwykły przypadek. No cóż, jeden, dwa teksty może i byłyby czymś w rodzaju ciekawostki przyrodniczej (te, popatrz, ale śmieszne te dziadki, co nie wiedzą na co kasę wydawać i mimo postępującej głuchoty ładują $ w klamoty), ale nie regularnie pojawiające się artykuły, opisy (specyficzne recenzje – specyficzne, bo dostosowane właśnie do ogółu, a nie garstki – you know what I mean? ;-) ) obejmujące poza wymienionymi audioprecjozami także technologie, nowe sposoby dystrybucji muzyki. Niel Young (jego kramik i trójkąt grający) były jeszcze, powiedzmy, opisywane z przymrużeniem oka (gizmodo nawet biednego Niel’a wdeptało przy okazji w ziemię), ale już wiele wpisów o Tidalu, o hi-res audio oraz o MQA… no właśnie, chyba już niekoniecznie. Coś się dzieje, mówię Wam! Patrząc na to szerzej, takie popularyzatorskie teksty, pojawiające się właśnie w mainstreamie mają swój ciężar gatunkowy, bo tworzą przedpole pod fundamentalne zmiany. Wielkie szychy z firm IT to czytają, ludzie z wytwórni to czytają, osoby odpowiedzialne za strategie w branży audio również. I to – wierzcie mi – robi kolosalną różnicę!

Żeby nie być gołosłownym, garść linków, które pokazują jasno o co biega:

Sennki HD800S @ The Verge (złośliwi dodają iVerge :P )

Oppo PM3 vs Audeze Shine tamże

Audioquest Nighthawk jak wyżej

Tesle (Beyery T5s) znowuż

&

USB DACs = it’s revolution baybe!

itd. itp….

My tu sobie możemy gardłować o wyższości świąt Bożego Narodzenia nad świętami Wielkiejnocy, ale to właśnie takie media mogą mieć (*mają) wpływ na trendy, na mody i finalnie na kierunki w jakich technologie są rozwijane, wdrażane, co jest prymitywizując: „cool”, a co nie jest „cool”. Także wszystko wskazuje na to, że jak nie raz, nie dwa gardłowałem ;-) jesteśmy u progu gigantycznych zmian w branży, muzyka będzie oferowana nie byle jak, muzyka będzie słuchana nie na byle czym, muzyka będzie dostępna inaczej i będzie konsumowana inaczej. To już się dzieje, a wszystko (tylko i aż) przyspiesza. Tidal, Spotify, Roon, Cast są emanacją zmian, słuchawki z wbudowaną elektroniką (właściwie należałoby powiedzieć: nagłowne systemy audio) są, komputerowe audio ze streamingami (szeroko rozumiane to komputerowe) jest, nowe sposoby interakcji będą (tuż, tuż). Dodajmy do tego multistrefy, grające elementy wyposażenia domu, wtapiające się we wnętrza bezprzewodowe klamoty i mamy obraz nieodległej przyszłości. Szczęśliwie nie tracimy w tym wszystkim jakości, ta staje się właśnie czymś ważnym, pożądanym, czymś wymaganym i – to chyba najważniejsze – MODNYM. No i w to mi graj! Oby więcej wysokiej klasy produktów opisywały wielkie wortale IT, mainstreamowe sajty, opiniotwórcze media (ha, ile to ostatnimi czasy artykułów o audio pojawiło się na Wired…), oby… tym lepiej dla nas.

Dla nas. Niszy. Właśnie może już nie niszy? Może?

Konwersja do DSD to nie przelewki! Minimalne wymagania wg. KORGa

Podziel się na:
  • Wykop
  • Facebook
  • Digg
  • Google Bookmarks
  • Blip
n6-inside

Przeglądałem sobie materiały poświęcone masteringowi oraz konwersji materiału PCM do DSD (oprogramowanie AudioGate) i trafiłem na garść ciekawych informacji dotyczących minimalnych wymagań (można napisać rekomendacji, ale chodzi raczej o minima właśnie, bo w tekście stoi np. Intel Core 2.6 GHz, a obok rekomendowany min. Core i3 etc.). I co się okazuje? Ano okazuje się, że DSD ma naprawdę konkretne wymagania odnośnie konwersji czy rejestracji dźwięku (w czasie rzeczywistym) do postaci jednobitowej. Zastanawiałem się wcześniej dlaczego występują problemy z obsługą takiego materiału na tableciePC oraz MiniX (wszystko to platformy wykorzystujące układy Intel Atom). Cóż, odpowiedź znalazłem w materiałach Kogra, gdzie ni mniej ni więcej stoi jak wół: more than 3,1GHz CPU (DSD 64/128). Czytaj – musimy mieć naprawdę bardzo wydajną maszynę, żeby proces konwersji materiału PCM do DSD przebiegał płynnie, bezproblemowo. Oczywiście możemy liczyć na firmowe podkręcanie (turbo boost) zaszyte w układach Core, ale i tak procesor musi być de facto taktowany zegarem ~3GHz. Poza tym firma wyraźnie zaznacza, że 8GB to rozsądny wybór, że 4GB to za mało, aby w pełni wykorzystać możliwości oprogramowania. Niby dzisiaj pamięć tania, ale zauważmy że duża część laptopów, ultrabooków wykorzystywana często przez nas w roli komputera pod audio dysponuje właśnie 4GB pamięci. Co gorsza, w przypadku wspomnianych ultabooków, nie da się tego ograniczenia objeść, bo RAM mamy wlutowany do płyty. 

Dodatkowo Korg informuje o konieczności zapewnienia odpowiednio szybkiej pamięci masowej (w praktyce chodzi tutaj o pamięć półprzewodnikową – uwaga na hybrydy, nie zawsze takie rozwiązania łączące zalety SSD oraz klastycznego HDD się sprawdzają) oraz odpowiedniego skonfigurowania maszyny. Chodzi tutaj o priorytet przyznany dla AudioGate, o wyłącznie wszystkich zbędnych procesów, o dezaktywację wszelkich notyfikacji, wygaszaczy etc. Warto także poeksperymentować z ustawieniami bufora, wyłączyć wszelkie ficzery oszczędzające energię (hibernowanie, z szczególnym uwzględnieniem laptopów), sprawdzić czy interfejs audio pod USB działa na magistrali nieobciążonej przez inne akcesorium/ dysk/ procesy. Każdy z wymienionych elementów ma wpływ, czy może mieć wpływ na efekt końcowy. Jak widać z powyższego, komputer pod audio, taki bezkompromisowy i zdolny do odtwarzania dowolnego materiału, w tym konwersji w locie oraz nagrywania, musi być w praktyce bardzo szybką, bardzo wydajną maszyną. Patrząc na wpisy na formach poświęconych programowym odtwarzaczom audio (Roon, HQ Player, Jplay) widzę wiele uwag dotyczących działania software / odtwarzania muzyki związanych z NIEWYSTARCZAJĄCĄ mocą komputera, pełniącego funkcję transportu. Wspominałem na łamach HDO o zaletach dedykowanej maszyny, pisałem o tym, że trudno pogodzić funkcjonalność źródła komputerowego z jednoczesnym wykorzystaniem komputera do innych celów, omawiałem najlepsze sposoby konfiguracji oraz dopasowania oprogramowania, wyboru platformy. To obecnie staje się jeszcze ważniejsze niż dawniej, bo możliwości w zakresie obsługi plików hi-res rosną (patrz wyżej), komputer nie może być byle jaki, bo taki sprosta strumieniom stratnym, poradzi sobie ewentualnie z obsługą streamingu z Tidala (materiał bezstatny, bitperfect, powinien być skorelowany z niezawalonym śmieciami systemem, działającym odpowiednio, bez niespodzianek… ogólnie dotyczy to odtwarzania czegokolwiek, ale dla kogoś kto przykłada uwagę do jakości to oczywista sprawa).

W przypadku Korga znalazłem także sugestie dotyczące USB 3.0. Inżynierowie Korga wypowiadają się mocno sceptycznie w sprawie następcy interfejsu USB 2.0 i zalecają stosowanie portów USB 2.0 (najlepiej bezpośrednio, bez pośredników takich jak huby USB) w przypadku korzystania z DS-DACów. Co ciekawe, uważają oni że większość implementacji USB 3.0 nie jest w pełni kompatybilna z poprzednią generacja interfejsu USB, powoduje problemy w działaniu urządzeń zgodnych z 2.0. Zwracają uwagę, że standard audio USB 2.0 nie jest w sprzęcie wyposażanym w magistralę 3.0 należycie obsługiwany i wiele problemów z działaniem interfejsów audio (szczególnie podczas odtwarzania materiału o wyższej jakości) bierze się właśnie z wspomnianego powyżej braku pełnej kompatybilności. To intrygujące spostrzeżenie, choć nie pierwszy raz spotykam się z takimi, krytycznymi uwagami dotyczącymi 3.0 (które obecnie dominuje na rynku komputerowym, starszy standard został skutecznie wyparty i w praktyce nowe komputery dysponują jednym portem starszego typu, albo w ogóle nie posiadają złącz poprzedniej gen.). Poza tym wiele uwagi poświęcono Windowsowi, który jak pamiętamy natywnie nie oferuje nic więcej niż obsługę standardu USB 1.0 audio (24/96), gdzie zachodzi konieczność instalacji driverów. Opisywane są liczne sytuacje, w których mimo właściwych ustawień, konfiguracji, system nie jest w stanie obsłużyć częstotliwości taktowania, samoczynnie obniżając jej wartość, wprowadzając niechcianą konwersję, downsampling odtwarzanego materiału. To poważny problem, bo nie zachowujemy zgodności bitowej (dodatkowy problem z systemową obsługą dźwięku), degradujemy jakość, często nie zdając sobie z tego sprawy.

Sumując, komputer dedykowany i to jeszcze szybki, naprawdę szybki, pod audio, to nie fanaberia, a obecnie to konieczność. Dotyczy to zarówno konwersji w locie (PCM@DSD), nagrywania jak i …odtwarzania (pliki DXD, DSD szczególnie te 128/256). I nie zapominajmy, że te najbardziej wymagające wymuszają odpowiednie przygotowanie naszej domowej infrastruktury sieciowej – sygnał musi być silny, bez interferencji, zakłóceń, najlepszy i najpewniejszy sposób transferu to użycie skrętki (czyli przewodowo). To bardzo ważne, a często ten aspekt konfigurowania systemu audio pod granie z pliku jest pomijany. To błąd i szybko to wyjdzie „w praniu”.

O MQA sceptycznie? Oficjalne stanowisko Schiit Audio: Nie dla MQA!

Podziel się na:
  • Wykop
  • Facebook
  • Digg
  • Google Bookmarks
  • Blip
MQA tyt

O MQA mogliście u nas przeczytać nie raz, nie dwato nadzieja na hi-resy w strumieniu, nowy sposób dystrybucji audio w sieci, którego głównym założeniem jest przesył dźwięku o jakości studio mastera przy znaczącej redukcji koniecznego do przesłania takich danych strumienia. Innymi słowy chodzi tu o patent jak w zatłoczonej sieci, przy limitach, transferować audio o najlepszej jakości. I tu – pojawiają się – kontrowersje. Po pierwsze wiele osób kwestionuje (trochę teoretycznie, a nie za pomocą empirycznych testów – dodajmy) jakość, a raczej „koszerność” tego rozwiązania – twierdzi między innymi, że jest to proces stratny, nie bezstratny oraz, że nie jest możliwe osiągnięcie zgodności bitowej (bitperfect). Co do zasady, faktycznie mamy tutaj do czynienia z konwersją (ale to samo dotyczy wszystkich form zapisu z kompresją danych btw) plików do postaci 24/44~48. Takie coś jest na końcu procesu, takie coś komunikuje nam przetwornik (o ile dysponuje możliwością identyfikacji parametrów) lub komputer (tutaj mamy to precyzyjnie uwidocznione). Dodatkowo sam proces przypomina dokładnie to, co robi ROON w przypadku przetwornika nie obsługującego jakiegoś formatu (np. DSD)… mamy wtedy enkodowanie w formie nazwanej “encapsulation” i wtedy świeci się symbol „zielone” (wysoka jakość – HQ playback), nie jest to „koszerne” bladoniebieskie bitperfect.

Także jest tutaj pole do dywagacji, choć wg. mnie to czysto akademickie dyskusje, bo najważniejsze w tym wszystkim jest nie to, co sobie na wskaźnikach/ekranach zobaczymy, a to co usłyszymy na kolumnach, czy słuchawkach. To się finalnie liczy. Na pewno technologia w znaczący sposób zmniejsza strumień danych jaki trafia do nas z sieci i to jest clou tego pomysłu, a dodatkowo daje możliwość zapisu dowolnego, także najlepszego jakościowo dźwięku (te wszystkie gigabajtowe pliki, które znajdziecie na demówce 2L np. ;-) ). Tak czy inaczej, Schiit ma mocne argumenty po swojej stronie i warto je tutaj przytoczyć, bo… historia lubi się powtarzać. Zanim je wypunktuję poniżej, dodam tylko, że multibitowy DAC Gungnir nie ma i nie będzie nigdy miał MQA, ani DSD (bo to czysto PCMowa jest maszyna), nawet DXD natywnie nie ruszy. I wiecie co? Kompletnie jest to bez znaczenia, a że ma ten DAC 18 bitów (topowiec ma ich 21, ostatnio pojawił się multibitowy potwór oferujący 25 bitów – jeszcze o nim wspomnimy na łamach, spokojnie jak na wojnie ;-) ) to znowu kompletnie bez znaczenia. Bo gra to bezapelacyjnie rewelacyjnie i zwyczajnie dobrze zrealizowany materiał 16/44 może być i jest absolutnie świetnym jakościowo źródłem muzycznych rozkoszy. Także, wiecie… tu nic nie jest proste. Co więcej, ten multibitowy DAC z materiałem 24/96-192 granym natywnie (bo tak potrafi), wypada świetnie, ale wcale nie deklasując starego, jarego redbooka. No i bądź tu mądry? Więc może te 99% przetworników w ogóle, jakie są na rynku, czytaj DACów delta-sigma to jakiś (taaak, no właśnie, ekhmm?) generalizując problem i właśnie wąskie gardło? A może…

Zostawmy to na razie i przejdźmy do tego, co ma do powiedzenia na temat MQA dwóch panów założycieli Schiit Audio, bo warto to przeczytać i wyrobić sobie samodzielnie opinię nt. temat (najlepiej popartą doświadczeniem odsłuchowym – Tidal, Warner do roboty! ;-) ):
  • to format de facto stratny (patrz wyżej, odniosłem się do tego stwierdzenia we wpisie)
  • niby obsługa dostępna na każdym sprzęcie, ale… są daki z natywną obsługą (przede wszystkim oferta Meridiana) oraz pierwsze streamery i dopiero taki sprzęt będzie w pełni „MQA ready”
  • MQA nie uczyni automagicznie taniego DACa (Explorer) przetwornikiem za grubą kasę (tu, cóż, nie bardzo rozumiem co mieli panowie na myśli – też mają tańsze przetworniki i droższe, które grają ten sam materiał… właśnie… inaczej, różnie, w domyśle lepiej albo gorzej)
  • Redbook brzmi bardzo dobrze (i trudno z tym polemizować – patrz wyżej)
  • to co istotne to mastering, to cały proces nagrywania, to decyzja czy nie podbijać sztucznie dynamiki etc. a nie to, czy zastosować ten, czy inny sposób kodowania dźwięku
  • zamiast nowego DACa może lepiej po prostu dekodować sobie softwareowo (AudioGate, Audirvana, Roon etc.) PCM do DSD. Efekt ciekawy, porównywalny wg. niektórych do natywnego zapisu (np. DSD), lub/i dający progres jakościowy (a więc coś, co ma oferować jakby z definicji muzyka zapisana w plikach hi-res)
  • dostępność materiału MQA jest na poziomie ciekawostki przyrodniczej i nie prędko to się (o ile w ogóle) zmieni… pytanie, czy warto zatem bawić się w nowe formy zapisu i zmieniać wszystko (sprzęt, wymieniać muzyczne zbiory), czy skoncentrować się na tym, co już dojrzałe i co jest na rynku
  • licencje (wiadomo, z czym to się wiąże) i to zarówno po stronie dystrybucji, po stronie producentów sprzętu oraz strumieni w ramach udziału w abonamencie za  takie usługi)
  • kiedyś rynek wielokanałowego audio (kino głównie) został poszatkowany dziesiątkami licencji / standardów obsługi dźwięku surround …analogie widoczne. Efekt? Chaos i zamieszanie wśród klientów

Z niektórymi punktami polemizowałbym, ale to, co mogliśmy zaobserwować choćby w przypadku DSD (jako format plikowy to – znowu – ciekawostka) każe spojrzeć na MQA szerzej i zastanowić się w którą stronę to pójdzie. W przypadku DSD, którego dysponentem i twórcą jest Sony, właściwie nie ma o czym mówić. Praktycznie każdy DAC na rynku to obsługuje (no przesadzam, ale to dzisiaj już prawie że standard) i co z tego wynika? Ano niewiele. Płyty SACD niczego tutaj nie zmieniają, bo przecież mówimy o historycznym sposobie dystrybuowania muzyki, odchodzącym do lamusa. W przypadku MQA wiele kwestii pozostaje otwartych. Według mnie trzeba na nowo przemyśleć kwestię przesyłania strumieni audio w sieci, bo to co jest teraz nie daje komfortu i możliwości progresu jakościowego (niestety ale pliki hi-res grane za pośrednictwem VOX-a z muzycznej chmury Loop boleśnie to uświadamiają… wysysa to każdą paczkę, nawet kilkudziesięciogigabajtową w parę dni przy intensywnym transferze). I tu takie pomysły jak MQA, czy coś podobnego do MQA są jak najbardziej na miejscu. Nawet jeżeli przyjmiemy, że w streamingu nie potrzebujemy niczego więcej niż redbook (co nie jest wcale jw pozbawione sensu) to i tak musimy mieć coś, co lepiej dopasuje strumienie do możliwości infrastruktury sieciowej. Wyobrażacie sobie bezstratną jakość we wszystkich serwisach, chmurach oferowaną wszystkim obecnym i przyszłym klientom tego typu usług? To raczej wykluczone, chyba że szybko do użytku wejdzie 5G, które ma oferować takie możliwości, że transfer albumu DXD w formie 35GB albumu nie będzie żadnym problemem (a baterie to co, z gumy? Ktoś słusznie zauważy ;-) ). No ale to może za parę lat. A teraz?

Sumując, nazwijmy to rekonstrukcją, rekonstrukcją oryginalnego materiału do postaci nieodróżnialnej na docelowym sprzęcie użytkownika służącym do odtwarzania muzyki. Tym jest, czy ma być MQA. Nie tracimy powietrza, nie tracimy przestrzeni, nie tracimy dynamiki, nie tracimy „mikroplanktonu”, tego wszystkiego co wszelkie stratne metody zapisu z MP3 na czele nie są w stanie – właśnie – zrekonstruować, bo to zwyczajnie pomijają. Panowie z Schiit Audio celnie punktują – to wcale nie musi się udać i co więcej wcale nie musi być jedyną drogą do uzyskania pełnej satysfakcji, gdy wciskami play i z pliku lokalnie czy w strumieniu z odległego serwera muzyka sobie gra. Otwarte pozostaje pytanie, co finalnie wybiorą (bo to, wg. mnie kluczowe dla całej sprawy) oferujący usługi streamingowe audio, dostawcy muzyki w strumieniu. To jest sprawa o pierwszorzędnym znaczeniu. Dodajmy do tego zmiany po stronie producentów sprzętu audio, którzy zdaje się także obrali określony kierunek rozwoju (Intel ze specyfikacją USB-C Audio, Apple z wyrugowaniem 3,5mm jacka i transferem na zew. efektory muzycznych zer i jedynek).

W ciekawych (dla nas oraz dla branży) czasach żyjemy, zobaczymy w którą stronę to wszystko pójdzie…

Cast w B and O. Bang&Olufsen wprowadza obsługę transferu audio by Google

Podziel się na:
  • Wykop
  • Facebook
  • Digg
  • Google Bookmarks
  • Blip
A9_tyt

Dobra wiadomość, choć byłaby jeszcze lepsza, gdyby dotyczyła nie jednego, a paru producentów audio. Tak czy inaczej krok we właściwym kierunku. A kolejni producenci wprowadzający Cast do swoich produktów pojawią się za moment. Masowo. Google nawiązał współpracę technologiczną z Duńczykami, czego efektem jest obsługa technologii Cast w nowych głośnikach bezprzewodowych B&O. Na razie dotyczy to droższych konstrukcji tj. A6 oraz A9. Seria Beo Play rozrasta się sukcesywnie, co oznacza, że niebawem zobaczymy tę technologię w kolejnych bezprzewodowych głośnikach Bang&Olufsena. Oba modele wyposażono w moduły łączności WiFi (konieczne w przypadku Cast), a dzięki obsłudze AirPlay oraz dodatkowo wyposażeniu produktów w Bluetooth to tylko i wyłącznie od użytkownika będzie zależało, z jakiego rozwiązania w danym momencie skorzysta. Jak wspominałem, czymś, co przemawia za technologią Google, są mniejsze opóźnienia (w transmisji, także sterowaniu/obsłudze) oraz możliwość uzyskania lepszej jakości dźwięku (bitperfect, obsługa strumieni o parametrach 24bit/96kHz i ew. wyżej via HTML5 – tu nie ma ograniczeń!). Zazwyczaj głośniki bezprzewodowe z modułami WiFi dysponują odpowiednimi konwerterami C/A, ich przetworniki cyfrowo-analogowe bez problemu radzą sobie z plikami hi-res, tyle tylko, że zarówno Bluetooth, jak i AirPlay nie pozwalają uzyskać tej lepszej jakości, co wynika z ograniczeń samych protokołów / technologii. Cast daje nadzieję na zmianę w tym zakresie.

O „nowym AirPlay-u”, wspominają twórcy Roon-a. Chodzi tu o udoskonaleniu idealnej w założeniach koncepcji, bez ograniczeń jakościowych (DXD, MQA, DSD, wszelkie formaty, hi-resy wszelkie… tam jest wszystko). Pisaliśmy szeroko o RAAT, o alternatywie, warto to mieć na uwadze. To, podobnie jak Cast, znak że w branży sporo się dzieje, że zachodzą zmiany, które mają na celu popularyzację lepszego jakościowo dźwięku dla masowego odbiorcy. Właśnie masowość jest tutaj kluczem, a bez łatwej implementacji technologii w masowych produktach (wszelkie bezprzewodowe głośniki, takie jak wymienione powyżej „samograje” B&O, czy wspomniane we wczorajszym wpisie inteligentne rozwiązania tj. Google Home) to się zwyczajnie nie uda. Na marginesie Chromecast będzie end-pointem w ROONie. O tym właśnie piszemy! Dopiero wprowadzenie tego na szeroką skalę, w produktach nieaudiofilskich może szybko zmienić sytuację i ułatwić wdrożenie nowych, obiecujących technologii przesyłu danych audio – mam tu na myśli MQA przede wszystkim, choć nie tylko. Warto przy okazji wspomnieć o pracach jakie prowadzą giganci internetowi/technologiczni: Intel, Apple, Google, którzy przyszłość audio widzą w radykalnym rozbracie z kablem, bezprzewodowości, w strumieniach…. oraz (szerzej) w nowych metodach przesyłu danych. To zwiastuje bardzo poważne zmiany w branży. Doskonale widać to było w Monachium, na HE, gdzie wymieniony Roon był niemal na każdym stanowisku, gdzie MQA było obecne na wielu stoiskach (Warner z MQA!), gdzie mówiło się o dużo o nowych technologiach w kontekście produktów zarówno pod strzechy, jak i tych dla garstki bardzo majętnych. Cast jest – mówiąc kolokwialnie – dla ludu. Nie musi być (i nie musi) Chrome (usługi Google, przeglądarka Google), może i musi być demokratyczny, nie zamknięty, a otwarty. Cast w sprzęcie audio jako standard to właśnie takie mam to bez względu na ekran, na system, na produkt z jakiego w danej chwili korzystam. Cast bez Chrome (w sensie sprzętowej, nie technologii – bo to nadal jest strumień via HTML, z wykorzystaniem technologii przeglądarki Chrome) na początku. To właśnie nieodległa przyszłość… 

Obserwujemy to z dużym zainteresowaniem, bo widzimy w tych zmianach zapowiedź integracji (hardware) z wreszcie powszechnym i bez ograniczeń, bez barier dostępem do treści (dystrybucja, kontent). Audio bardzo się zmienia i w efekcie zmieni, to co dzisiaj stanowi (jeszcze) segment stanie się głównym nurtem. Giganci technologiczni o to zadbają, widząc w tym – nie oszukujmy się – szansę na maksymalizację zysków (na mocno zagospodarowanym już rynku elektroniki użytkowej). To, co zobaczymy niebawem w przypadku słuchawek, będzie prawdziwym trzęsieniem ziemi (rozbrat z kablem, integracja szeregu nowych funkcji niekoniecznie związanych li tylko z dźwiękiem, zaawansowana korekcja, całkowicie nowe możliwości w zakresie brzmienia i długo by wymieniać), zmiany dotkną także audio stacjonarne i nie chodzi tu tylko o zyskujące popularność bezprzewodowe „samograje”, ale w ogóle o całość elektroniki, o to, czym w ogóle ma być system audio. Przesada? Niekoniecznie. Wystarczy zobaczyć jakie produkty otrzymują certyfikat RAAT, jakie produkty będą obsługiwały MQA, jak wyglądają coraz liczniejsze konstrukcje głośnikowe od specjalistów z branży (aktywne, bez drutowe, albo z drutem, ale też z dużą ilością elektroniki), jak zmienia się podejście producentów do takich kwestii jak: miejsce odsłuchowe, adaptacja akustyczna, dostęp i sterowanie, a mówiąc ogólnie jak zdefiniować na nowo system audio. Nowe sposoby obsługi, ale także nowe sposoby konsumpcji (odkrywanie nowinek, wycieczki w przeszłość, nowe spojrzenie na osobiste gusta, preferencje) to GIGANTYCZNA zmiana i ta zmiana czai się tuż, tuż za rogiem.

#HDOpinie będzie starało się być na bieżąco, śledzić te zmiany. Stąd zapowiedzi i publikacje dotyczące software (cykl o front-endzie Roon), nowych, inteligentnych systemów – integracji w ramach „smart home”, nowych sposobach interakcji z elektroniką (szykujemy przykładowo artykuł o Leap Motion (patrz nasze publikacje nt.: 1, 2) wykorzystanym w zakresie sterowania sprzętem AV, będzie także o Google Home, jak tylko się pojawi na rynku) oraz tego wszystkiego, co przyniesie nam nieodległa przyszłość w interesującej nas tematyce. Nigdy wcześniej nie mieliśmy takich możliwości w zakresie dostępu do treści, nigdy wcześniej tak dobry jakościowo dźwięk nie był dostępny dla każdego zainteresowanego, dodajmy do tego wspomniane zmiany technologiczne i mamy obraz całości. Będziemy właśnie o tym (głównie) pisać na naszych łamach…